ظرفیت نظام آموزشی امامیه در پیشرفت فرهنگ و تمدن اسلامی(با تاکید بر پنج قرن نخست هجری)

در میان جنبه های گوناگون فعالیت های فرهنگی و تمدنی، آموزش علم و ادب به عنوان مولفه ای مهم، همواره مورد توجه بوده و امروزه نیز معرف هویت و معیار توسعه یافتگی جوامع به شمار می رود. بسیار واضح است که نظام آموزشی به عنوان بخشی از ساختار تمدن اسلامی، موتور محرک و ظرفیت ساز شکل گیری و تعالی فرهنگ و تمدن اسلامی را برعهده دارد؛ اما باتوجه به انتقاداتی که نسبت به غیرفعال بودن نظام آموزشی امامیه و دست آوردهی آن در پنج قرن نخست هجری وجود دارد، ضمن دفاع از وجود آن باید به نقش آن در ظرفیت سازی فرهنگ و تمدن اسلامی بپردازد. لذا این مساله پژوهش حاضر را برآن داشته تا به این سوال اصلی پاسخ دهد که ظرفیت نظام آموزشی امامیه در تعالی فرهنگ و تمدن اسلامی با تکیه بر پنج قرن نخست، چیست و چگونه تحقق یافته است؟ باتوجه به هدف کشف چگونگی نقش نظام آموزشی امامیه در تعالی فرهنگ و تمدن اسلامی، نتیجه آن گردید که نظام آموزشی امامیه به دلیل برخوداری از مولفه ها، عناصر و ویژگی های ظرفیت ساز نقش به سزایی تعالی خود و شکل گیری و تعالی فرهنگ و تمدن اسلامی داشته است. شیعیان باتکیه بر نظام امامت الهی، مبانی، منابع تولید علم و اصول آموزشی در فعالیت های علمی و آموزشی حضور فعالی داشته و توانسته اند، با بهره گیری از ویژگی های ظرفیت ساز آن ضمن عرضه توانمندی، حیات و هویت فرهنگی و تمدنی خود را تضمین کنند.

The capacity of the Imami educational system in the development of Islamic culture and civilization (with emphasis on the first five centuries AH)

Among the various aspects of cultural and civilizational activities, the teaching of science and literature as important components has always been considered and today is considered as an identity and a criterion for the development of societies. It is very clear that the educational system, as a part of the structure of Islamic civilization, is the driving force and capacitybuilding engine for the formation and excellence of Islamic culture and civilization; However, considering the criticisms about the inactivity of the Imami educational system and its achievements in the first five centuries AH, while defending its existence, attention should be paid to its role in building the capacity of Islamic culture and civilization. Therefore, this issue has led the present study to answer the main question that what is the capacity of the Imami educational system in the excellence of Islamic culture and civilization based on the first five centuries, and how has it been realized? Considering the purpose of discovering the role of the Imami educational system in the excellence of Islamic culture and civilization, it was concluded that the Imami educational system has played a role in improving the excellence and the formation of Islamic culture and civilization due to its components, elements and capacity building features. Relying on the Imamate system, principles, sources of knowledge production and educational principles, Shii’a people have been active in scientific and educational activities and have been able to use their capacityextending features while offering their capability, life and cultural and civilizational identity.