هویت دینی و آینده همگرایی در جهان اسلام ؛ موانع و راهکارها

اسلام به منزله نقطه کانونی و دال مرکزی جهت شناسایی و هویت‌بخشی جوامع و دول اسلامی در ابعاد گوناگون محسوب می‌شود . بااین‌همه مولفه هویت دینی در نظام بین‌الملل معاصر و به‌ویژه سیاست خارجی دولت‌های اسلامی نتوانسته نقش و جایگاه اصلی خود را در شکل‌دهی مناسبات و تعاملات خارجی ایفا نماید و در برخی مواقع تکیه بر هویت موجب بروز اختلافات و حتی بحران‌ها و تضادهای شدید شده است. به‌گونه‌ای که واکاوی وضعیت موجود جهان اسلام، آینده روشنی را در افق راهبرد وحدت اسلامی ترسیم نمی‌کند. این مقاله درصدد است با رویکردی آینده‌پژوهانه ضمن بررسی موانع نقش‌آفرینی و کارکرد اصیل هویت دینی در روند همگرایی جهان اسلام، چالش‌های پیش روی تحقق تمدن نوین اسلامی در عرصه روابط بین‌الملل نظیر وجود جریان‌های انحرافی درونی و یا قدرت‌های بزرگ خارجی را موردتوجه قرار داده و به این پرسش پاسخ دهد که چه پیشنهادها و راهکارهایی برای تقویت اثربخشی هویت دینی در هندسه تعاملاتی آینده جهان اسلام قابل طراحی خواهد بود.فرضیه اصلی آن است که برای نیل به همگرایی در جهان اسلام ضروری است تا از طریق راهکارهایی همچون اجماع سازی مبتنی بر بازتعریف ادبیات مشترک دینی؛ آگاهی بخشی، اجماع سازی و برجسته‌سازی اشتراکات؛ موضوع احیاء و بازتعریف هویت مشترک دینی هم در سطوح خرد (مانند نزدیکی نخبگان جهان اسلام) و نیز در سطح سیستمی (بهره‌گیری از ظرفیت‌های کنش گران، نهادها و سازمان‌های فعال در جهان اسلام) در اولویت راهبردی قرار گیرد

The role of organizing information in the realization of Islamic civilization

Islam is considered as a focal point and central signifier for identifying the Islamic societies and states in various dimensions. However, all components of religious identity in the contemporary international system and especially the foreign policy of Islamic states have not been able to play their main role in shaping foreign relations and interactions. In some cases, reliance on identity has caused differences and even severe crises and conflicts. In such a way that the analysis of the current situation of the Islamic world does not envision a bright future on the horizon of the strategy of Islamic unity. This article aims at examining the obstacles to the realization of a new Islamic civilization in the field of international relations, such as the existence of internal deviant trends or great foreign powers, with a futuristic approach. It attempts at investigating the obstacles to the original function of religious identity in the process of convergence of the Islamic world. It also tries to provide suggestions and solutions designed in order to strengthen the effectiveness of religious identity in the future interactive structure of the Islamic world. The main hypothesis is that in order to achieve convergence in the Islamic world, it is necessary to do have thorough strategies such as consensus building based on redefinition of the common religious literature; Awareness, consensus building and highlighting of subscriptions; The issue of reviving and redefining the common religious identity should be a strategic priority both at the micro level (such as the proximity of the elites of the Islamic world) and at the systemic level (using the capacities of actors, institutions and organizations active in the Islamic world).