فرودستِ منفعل: بازنمایی فرودستان در رمان های تنگسی ر و سنگ صبورِ صادق چوبک

در این مقاله قصد داریم تا چگونگی بازنمایی فرودستان در دو رمان تنگسیر و سنگ صبور، نوشتۀ صادق چوبک را بررسی کنیم. به این منظور، با نقد برخی از سنت های مطالعاتیِ فرودستان، از مفهوم درحاشیه- محصوربودگی برای تعریف فرودستی بهره برده ایم. وضعیت فرودستی بر اساس مضامین استخراج شده از این دو اثر با ویژگی های زیر بازنمایی شدند: شیوۀ زیست به شدت غیراخلاقی در محیطی چرک و آلوده آغشته به انواع انحرافات اجتماعی شدید از جمله قتل، فحشاء و کودک آزاری، همراه با اعتقاد به خرافه هایی که زندگی را پیش میراند و اعتقادات مذهبی که دردها را تسکین می دهد. همچنین شاهد قربانی شدن فرودست به دست غیرفرودستِ منفرد و فرودستی مضاعف زنان هستیم. این تصویر از وضعیت فرودستی در نهایت منجر به خلق فرودستِ منفعل گردیده است. علاوه بر آن، فرودستان فارغ از تفاوت ها و تنوعات درونی، همگی با ویژگی های کم و بیش یکسان و یکپارچه بازنمایی شده اند و وضعیت فرودستی نه محصولِ عوامل ساختاری و کلان بلکه مخلوقِ شیوۀ رفتار، باورها، اعتقادات و در یک عبارت فرهنگ فرودستی است؛در نتیجه، مقاومت فرودستان امری کمیاب شده و به ناچار قهرمان سازی شده است. بنابراین، با برجسته سازی کلیشه های رفتاری، شخصیتی و محیطی، و غیبت عوامل ساختاری، فرودست به مثابه موجودیتی با ویژگی هایی ذاتی معرفی شده و وضعیت فرودستی به دلیل فرهنگ فرودستی بازتولید و در نهایت فرودستِ مقصر، منفعل و نادان خلق شده است.

passive subaltern: representation of subalterns in tangsir and sang-e sabur, written by sadeq chubak

the aim of this paper is to explain how subalterns are represented in tangsir and sang-e sabur, two novels by sadeq chubak, a renowned iranian novelist. by critically reviewing some famous subaltern studies approaches, we have developed a new concept of subalternity: marginalized-enclosed subalterns. subalternity, based on the themes of the mentioned novels, is depicted in the following ways: amoral life in a filthy and dirty situation; severe social deviances consisting of murder, depravity and child abuse; superstitious and religious beliefs that relieve pain. subalterns are also represented in the novels as victims of individual non-subalterns, with women appearing as double victims. therefore, this representation produces passive subalterns. moreover, without considering diversity, subalterns have been represented as a homogenous group with more or less similar characteristics. subalternity has not been represented as an outcome of macro social structures, but rather as an outcome of their behavior and beliefs. due to the said context, subaltern resistance has become rare, and inevitably, heroes have emerged. the subaltern has been introduced with certain inherent characteristics by emphasizing behavior, characteristics, and environmental stereotypes, in addition to the absence of structural factors. as a result of subalternity culture, subalternity has been reproduced. subalternity culture has also produced passive, guilty, and ignorant subalterns.