ضرورت شکل ‌گیری نگاره یوسف و زلیخا در دوران سلطان حسین بایقرا

براساس اندیشه سیاسی ایرانشهری، برقراری نظم دربار یکی از اصول دادگری در جامعه بوده است. در نتیجه برای تحقق شاه فرهمند، تفکیک قوای سه گانه لشکر، دین و دیوان و به نظم درآمدن آنها توسط وزیر ضروری بود. با ورود سنت‌های ترکی و مغولی و حضور خاتون‌های دربار، دخالت ایشان در امور دربار و انتخاب جانشین شرایطی بحرانی را برای تداوم اندیشه سیاسی ایرانشهری شکل داد. بنابراین اقدامات وزرا در مواجهه با بحران دخالت‌ خاتون‌ها امری ضروری بود که بنا به اهمیت سنت اندرزدهی سیاسی برای وزرا، طی ادوار مختلف منجر به پدید آمدن آثار ادبی و هنری متعددی شد. در دوران سلطان حسین بایقرا نیز این بحران بروز یافت و در فروپاشی دودمان تیموری موثر بود. بنا به ضرورت مواجهه با این بحران آثار اندرزگون متعددی، برای متوجه ساختن سلطان به این بحران شکل گرفت. در این میان، بروز نگاره یوسف و زلیخا اثر کمال‌الدین بهزاد نیز با توجه به اهمیت این حکایت در بستر سنت اندرزدهی سیاسی و با توجه به ضرورت بهره‌گیری از کیفیت‌های زیباشناختی در جلب توجه سلطان به این بحران، دارای اهمیت و ضرورت دانسته شد. در این مقاله با روش تحلیلی - توصیفی و تاریخی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای، این سوال مطرح شد که نگاره یوسف و زلیخا، چه نسبتی با بحران دخالت‌ خاتون‌ها در نظم دربار سلطان حسین بایقرا دارد؟ با توجه به نتایج به دست آمده ضرورت شکل‌گیری این نگاره، بهره‌گیری از جذابیت‌های زیبایی‌شناسانه نگارگری برای توجه دادن سلطان حسین بایقرا به بحران دخالت‌ خاتون در امور دربار بوده است.

the necessity of the yusuf and zuleikha miniature formations during the era of sultan hossein bayqra

according to iranshahri's political thought, establishing a royal order was one of the principles of justice in society. as a result, for the realization of shah farahmand, it was necessary to separate the forces of the army, religion, and court and to bring them into order by the minister. with the introduction of turkish and mongolian traditions and the presence of khatuns, their involvement in court affairs and the selection of a successor created a critical situation for the continuation of iranshahri political thought. during the reign of sultan hossein baiqara, this crisis also occurred and was effective in the collapse of the timurid dynasty. in the meantime, the creating miniature of yusuf and zuleikha by kamaluddin behzad was considered important due to the importance of this story in the context of the tradition of political advisory and due to the necessity of using aesthetic qualities to notify the sultan of this crisis.therefore, the question was raised, what is the relationship between the miniature of yusuf and zuleikha with the crisis of khatun`s interference in the order of the court of sultan hossein bayeqra? analytical-descriptive and historical method and collecting information in library form. according to the obtained results, the necessity of forming this painting was to use the aesthetic charms of miniature to draw sultan hossein baiqara's attention to the crisis of khatun's involvement in court affairs.