خوانش معماری نارنجستان قوام براساس نظریه سازماندهی محیط

در بررسی و تحلیل معماری بخصوص معماری سنتی، شناخت محیط حائز اهمیت است. در نظریه سازماندهی محیطی که به عنوان مقدمه شناخت محیط معرفی می‌گردد، انسان در پی نظم و معنا بخشیدن به محیط اطراف خود و در جهت ارائه معانی ذهنی و تنظیم روابط با محیط می‌باشد تا باایجاد محیطی مضبوط، علاوه بر پویایی، تعامل با دیگران را نیز فراهم کند. مفهوم محیط از نگاه راپاپورت، برگرفته از فرهنگ و فعالیت‌های اجتماعی، برآیندی ساختارگرایانه از فضا، زمان، معنا و روابط و مجموعه‌ای از مولفه‌های ثابت، نیمه ثابت و عناصر غیرثابت در محیط اجتماعی است که انطباق مولفه‌های چهارگانه در معماری سنتی و بومی بیشتر از معماری مدرن می‌باشد. در این پژوهش و با هدف بررسی و شناخت مولفه‌های محیطی و دانش‌های بکارگرفته شده در بناهای سنتی و نوع تعامل انسان‌ها در گذشته با محیط و جهت انتظام محیط و فضاهای موجود، مجموعه نارنجستان قوام شیراز مورد مطالعه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با بررسی منابع کتابخانه‌ای، نظریات و دیدگاه‌های راپاپورت در باب محیط و بخصوص نظریه سازماندهی محیط وی و مولفه‌های آن استخراج گردید. سپس با مشاهده میدانی مجموعه نارنجستان، به بررسی و انطباق بنا با مولفه‌های نظریه پرداخته شد. نتیجه اینکه عناصر کالبدی، نقش پررنگی در سازمان فضایی بنا دارد و انتظام فضایی نیز بر معنا، زمان و ارتباطات تاثیرگذار است. همچنین به تایید تطابق نظریه و اصول چهارگانه سازماندهی محیطی با معماری سنتی و بومی کمک می‌کند.

re -reading the architecture of narenjestan qavam based on the theory of environmental organization

knowing the environment is important in architectural analysis. in the theory of environmental organization, which is the introduction to the knowledge of the environment, rappaport considers humans to give order and meaning to their surroundings in order to provide interaction with others in addition to dynamics by creating an orderly environment. from rappaport's point of view, the concept of environment is derived from culture and social activities, it is a structural result of space, time, meaning and relationships and a set of fixed, semi-fixed and non-fixed components in the environment, and the adaptation of the four components in traditional architecture is more than modern. in this research and with the aim of investigating and understanding the environmental components and knowledge used in traditional buildings and the type of interaction of humans in the past with the environment and the order of the environment, the narenjestan qavam complex in shiraz will be studied. the present research was extracted by examining the library sources, rappaport's ideas about his environmental organization theory and its components. then, with the field observation of narenjestan qavam complex, the compliance of the building with the theoretical components was investigated. the result is that the physical elements play a prominent role in the spatial organization of the building and the spatial order also affects the meaning, time and relationships. it also helps to confirm the compatibility of the theory and four principles of environmental organization with traditional and native architecture.