تحلیل گفتمان انتقادی بازنمایی سلبریتی‌ها در صداوسیما: مطالعه موردی گزارش‌های خبری اخبار 20:30

هدف این پژوهش، تحلیل گفتمان انتقادی شیوۀ بازنمایی سلبریتی‌ها در گزارش‌های خبری 20:30 شبکه دو صداوسیما است. صداوسیما، اصلی‌ترین رسانۀ مرتبط با حاکمیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران برای ترویج و تثبیت ایدئولوژی است. سلبریتی‌ها با فعالیت‌هایی مانند اظهار نظرات سیاسی، فعالیت‌های خیرخواهانه و نمایش سبک زندگی در بسیاری از مواقع در تعارض با ایدئولوژی حاکمیت قرار می‌گیرند. خبر 20:30 به عنوان یکی از برنامه‌های خبری صداوسیما در گزارش‌های مختلف به این تعارض‌ها پرداخته و اقدامات بسیاری از سلبریتی‌ها را بازنمایی کرده‌است. این برنامه در نهان بازنمایی‌ها، به‌دنبال تعریف «سلبریتی» بوده که از برخی جهات علمی، به عنوان مسئله این تحقیق، دارای تناقض است.در این پژوهش، سه گزارش خبری 20:30 بر اساس روش تحلیل گفتمان فرکلاف در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین، تحلیل شدند. نتایج نشان می‌دهد که گزارش‌های 20:30 هیچ تعریف ثابت و مشخصی از سلبریتی نداشته و بیشتر به صورت ایدئولوژیک، در زمان‌ها و شرایط گوناگون، تعاریف متفاوتی از آن‌ها ارائه داده‌است. این گزارش‌ها اغلب با بازنمایی «برساخت‌گرا» به‌دنبال تعمیق قطب‌بندی خود از «ما» (سلبریتی‌های موافق) و «دیگری» (سلبریتی‌های مخالف) است. بر این اساس می‌توان به دوخوانش کارکردگرایانه و انتقادی اشاره کرد که باید خوانش این گزارش‌های 20:30 را خوانش «کارکردی» دانست تا خوانش «انتقادی». از تبعات اصلی این خوانش، افزایش توجه و شهرت برخی از سلبریتی‌هاست که مشروعیت خود را با حمایت از نظام سیاسی حاکم کسب می‌کند که دارای آثار و پیامدهای منفی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی زیاد و گسترده‌ای است.

critical discourse analysis of representation of celebrities on tv programs: case study: 20:30 news reports of channel 2, irib

this study aims to analyze how celebrities are “represented” on the 20:30 news section, channel 2 of irib. irib is the main national state-controlled media corporation for promoting and consolidating the official discourse. since the celebrities' activities such as political comments, charity, and lifestyle in many cases might contradict the official discourse, the way in which they are represented in official media like irib is important. 20:30 news section as one of the leading irib news programs, cover celebrities in their news and reports on various occasions. in the way of representing celebrities, these programs have repeatedly tried to define celebrity which is somehow contradictory scientifically. in this study, three 20:30 news reports were analyzed according to the fairclough critical discourse analysis method in three dimensions including description, interpretation, and explanation. the results show that the 20:30 reports’ definition of the celebrities is more ideological based, rather than being scientific in nature. while they have no fixed definition of celebrity, their approach seems to be a constructivist representation. the purpose of these programs are to strengthen current, dominant discourse and deepen the created dualization of “us” (proponents) vs. others (opponents). considering the two types of readings of celebrities, the 20:30 reading should be considered a functional reading rather than a critical reading. one of the main consequences of such reading is the increase in attention and the fame of some celebrities who, according to scientific definitions, do not fall into the category of celebrity and therefore, negatively affect the cultural, social, and even political aspects of the society.