حالت‌نمایی و نظام حالت در ترکی خلجی رایج در آبادی‌های استان قم

پژوهش حاضر به بررسی موضوع نشانه گذاری حالت و نظام حالت با رویکرد رده شناختی در زبان ترکی خلجی می پردازد. پیکرۀ پژوهش مستخرج از داده های موجود در سامانۀ اطلس زبانی ایران است که از طریق مصاحبۀ رو در رو با گویشوران توسط پرسشنامۀ اطلس گردآوری شده اند. در سامانۀ اطلس یاد شده داده های زبانی خلجی از 16 آبادی خلج زبان در استان قم در دسترس است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها بر اساس چارچوب نظری پژوهش یعنی چگونگی نشانه گذاری حالت در زبان ها و رده بندی نظام حالت در آن ها، نشان می دهد که در زبان خلجی حالت های دستوری و معنایی با استفاده از  پسوند های حالت و حروف اضافه نشانه گذاری می شوند. حالت فاعلی در زبان خلجی بدون نشانه است. نشانه های حالت در حالت های مفعولی (معرفه)، به/برایی (بهره ور/ مفعول غیرصریح) ، مکانی، ازی (مبدا مکانی) و اضافی (ملکی) به صورت پسوند حالت هستند. اما در حالت همراهی و ابزاری پس اضافۀ وابسته /-lɑ/ و /-læ/ به صورت پی بست به گروه اسمی متصل می شوند. از سوی دیگر یافته های پژوهش حاکی از این است که نظام حالت در زبان خلجی از ردۀ زبان های فاعلی-مفعولی است.

case marking and case system in khalaj turkic common in villages of qom province

the present study aims to investigate the case marking and case system in khalajturkic which is prevalent in in khalaj-speaking settlements in qom province based on a typological approach. the research corpus is extracted from the data available in the iranian linguistic atlas database, which has been gathered through face-to-face interviews with speakers via the atlas questionnaire. in the mentioned atlas database, linguistic data of khalaj language from 16 khalaj-speaking villages in qom province is available. the results of data analysis based on the theoretical framework of the research indicate that in khalaj grammatical and semantic cases are marked synthetically. in this language, the nominative case is without any marking. the markers of causative, dative, locative, ablative, and genitive cases are in the form of case suffixes. however, in the comitative and instrumental cases, dependent and independent postpositons /-lɑ/ and /-læ/ are attached to the noun phrase. on the other hand, the research findings indicate that khalaj is a nominative-accusative language.