توصیف و تحلیل واژه بست ‎های ضمیری گروه فعلی ماضی در گویش سه ‎قلعه با رویکرد بهینگی

هدف پژوهش پیش رو توصیف و تحلیل واژه ‌بست‌های ضمیری گروه فعلی ماضی با رویکرد بهینگی در گویش سه ‌قلعه است. گویش سه‌قلعه از گویش‌های کهن زبان فارسی واقع در شهرستان سرایان استان خراسان جنوبی می‌باشد. روش مورد استفاده در این پژوهش به صورت توصیفی‌-تحلیلی است. بدین‌منظور، 10 گویشور مرد، مسن و کم‌سواد به صورت تصادفی انتخاب شده‌اند و داده‌های زبانی با استفاده از ضبط گفتار و مصاحبه جمع‌آوری شد. سپس، داده‌های موردنظر از جمله‌های ضبط‌شده استخراج و براساس الفبای آوایی بین‌ المللی آوانگاری و انواع فعل ماضی در این گویش طبقه‌بندی، توصیف و واژه‌بست‌های ضمیری آن‌ها تعیین شدند. در گام بعدی، محدودیت های به‌کاررفته در پیکرة زبانی بر اساس محدودیت‌های پشنهادی آندرسن (1994) جهت تعیین جایگاه واژه‌بست استخراج شدند. در نهایت، محدودیت‌های استخراج‌شده در تابلوهای مخصوص نظریة بهینگی توصیف و تحلیل شدند. بر اساس تحلیل‌های انجام‌شده می‌توان نتیجه گرفت در همة انواع فعل ماضی به غیر از فعل ماضی التزامی، محدودیت »حضور واژه‌بست در چپ‌ترین لبه حوزه « leftmost(cli))) بی‌ رقیب است، اگرچه در فعل ماضی مرکب رتبه‌بندی محدودیت‌ها متفاوت با فعل ماضی ساده است. در فعل ماضی التزامی جهت تعیین جایگاه بهینة واژه ‌بست، محدودیت »عدم حضور واژه ‌بست در ابتدای حوزة واجی « (noninitial(cli)) دارای بالاترین رتبه و تخطی از آن مهلک محسوب می‌شود. بنابراین رقابت بین محدویت‌ها در این گویش نشان می ‌دهد که واژه‌ بست‌ها جهت میزبان‌ گزینی در فعل ماضی از هر سه جایگاه استفاده می‌ کنند که انعطاف ‌پذیری این گویش را در مورد واژه ‌بست‌ گزینی در گونة فعل ماضی نشان می‌دهد.