توصیف دستگاه واجی گویش بوالخیری به روش ipa

شهرستان تنگستان استان بوشهر، دارای دو بخش مرکزی و دلوار است. روستای بوالخیر، مرکز دهستان بوالخیر از بخش دلوار است. گویش بوالخیری گونه‌ ای از گویش تنگسیری (تنگستانی) است. در این مقاله به توصیف و بررسی دستگاه واجی این گویش پرداخته می‌شود. برای برپایی شالودۀ این پژوهش (پیکرۀ زبانی)، از روش مصاحبه با گویشوران، ضبط گفتار و آوانگاری فایل های صوتی آن ها استفاده می‌شود. روش انجام این پژوهش ترکیبی از روش‌های میدانی و توصیفی - تحلیلی با ابزار کتابخانه‌ ای است و داده ‌های مورد نیاز از همین روش ها و به کمک الفبای آوانگاری بین‌ المللی (ipa) به ترتیب، جمع‌ آوری، بررسی و توصیف می‌شوند. در این پژوهش واج آرایی، توزیع و ویژگی های همخوان ها و واکه ها، فرایندهای واجی و ساختمان هجا بررسی و واکاوی می‌شود. بر اساس شواهد به دست آمده، این گویش 25 همخوان و 9 واکه (6 ساده و 3مرکب) دارد. همخوان ‌های این گویش همگی از نوع ششی هستند. این گویش، دو همخوان /w, ŋ/ را بیش‌تر از فارسی معیار دارد. ساختمان هجا در این گویش به سه دستۀ (سبک، سنگین، فوق سنگین) از نظر وزن هجا تقسیم می ‌شود. برای اجماع انواع هجاها و آرایش واجی در این گویش می توان فرمول کلی cv(:)(c(c)) را بیان کرد. در این گویش همۀ هجاها با همخوان آغاز می ‌شوند، خوشۀ آغازین وجود ندارد و واژگان همانند فارسی معیار به بیش‌تر از دو همخوان ختم نمی شوند. فرایندهای واجی همگونی، ناهمگونی، حذف، افزایش، قلب و ابدال در این گویش دیده می‌شوند و از پرتکرارترین آن‌ها می‌توان به ابدال و حذف اشاره کرد که گاهی به صورت توامان دیده می ‌شوند.