تحلیل تکواژگونگی ستاک گذشتۀ فعل در چارچوب صرف توزیعی

در پژوهش حاضر، تکواژگونگی ستاک گذشتۀ فعل فارسی در چارچوب صرف توزیعی (سیدیکی، 2009) بررسی می‌شود. هدف ارائۀ تحلیلی از تکواژگونگی ستاک گذشتۀ فعل فارسی است که مقرون به صرفه باشد. از این ‌رو برای پاسخ به پرسش‌های پژوهش، 193 فعل (ستاک های حال و گذشته‌ افعال) جمع‌آوری‌ شد و بر اساس قاعده مندی یا تنوع در صورت ستاک های گذشته شان بررسی و تحلیل شدند. در تحلیل داده ها، این نتیجه حاصل شد که رویکرد عام و اقتصادی این است که ستاک های گذشته فعل فارسی، به عنوان واحدهای واژنامه ای، از فهرست واژنامه‌ زبان فارسی انتخاب می شوند و با رقابت بین این واحدها و سپس انتخاب واحد برنده متناسب با بافت نحوی، در  گره هدف در ساخت درج می‌شوند. همچنین شکل گیری آن ها با حرکت ریشۀ واژگانی فعل/ ستاک حال به سمت هستۀ نقشی v و ادغام با آن و نیز با مشخصۀ زمان گذشته (در ساخت نحوی جمله/ گروه فعلی) آغاز می‌شود. در ادامه، ترکیب حاصل از طریق سازوکارهای هم‌جوشی و مکمل گونگی به عنوان یک مدخل واژگانی نمود آوایی پیدا می کند و در نهایت، به عنوان واحدهای واژنامه ای در واژنامه ثبت می‌شود. اما این محدودیت وجود دارد که در صورت مسدودشدن جوش‌خوردگی ریشۀ فعلی با وند گذشته، تصریف قاعده مند روی دهد، یعنی شکل‌گیری ستاک‌ گذشتۀ افعال باقاعده، با معرفی مشخصۀ نقیض گذشته ([past] ￢) و عدم هم‌جوشی این مشخصه با ریشۀ فعلی همراه است. در نتیجه، تولید ستاک گذشتۀ فعل قاعده مند به واسطۀ پیوند وند گذشته با ستاک حال فعل و نه از طریق انتخاب از واژنامه زبان فارسی است. درمجموع، اشتقاق تمام ستاک های گذشتۀ افعال را می توان به شیوه ای یکسان از طریق حرکت و ادغام و هم‌جوشی، البته با توجه به محدودیت مذکور، تبیین کرد. در این رویکرد تحلیلی، دیگر نیازی به تبیین تنوع در صورت ستاک های گذشته براساس شرایط واژ-واجی و تمرکز بر قواعد بازآرایی متعدد و ذکر استثنائات برای هر فعل یا طبقه‌ای از افعال بی قاعده نیست.

the analysis of verb stem allomorhpy based on distributed morphology

in the current research, past stem allomorphy of the persian verb is discussed in the framework of distributed morphology (siddiqi, 2009) and its purpose is to present an analysis of the past stem allomorphy of the persian verb in a way that is economical. therefore, to answer the questions of this research, 193 verbs (present and past tenses of verbs) were collected and analyzed according to the regularity or irregularity of their past tense forms. it was concluded that the general and economic approach is that the past stems of the persian verbs, as vocabulary items, are selected from the inventory of the vocabulary of the persian language and with the competition between these items and then the selection of the winning item according to the syntactic context, the winning item is inserted in the target node of the syntactic structure. finally, it will be registered as a vocabulary item in the vocabulary with the constraint that if the fusion of the present root with the past is blocked,, regular inflection will occur. in this analytical approach, there is no need to explain the variation in past stem forms based on morpho-phonological conditions, numerous readjustment rules, and exceptions for each verb or class of irregular verbs.