ثبات یا تغییر اصطلاحات خویشاوندی در اثر تماس زبانی: مطالعه موردی در چند روستای دوزبانه خراسان دهه 50

در این پژوهش تاثیر تماس زبانی در قرض گیری اصطلاحات خویشاوندی در چند روستای دوزبانۀ خراسان دهۀ 50 بررسی می‌شود. داده های زبانی پژوهش از بخش واژگان پرسشنامۀ اطلس زبانی ایران استخراج شده‌اند که در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در حال تدوین است. داده های زبانی 9 آبادی دو زبانه در بخش احمدآباد شهرستان مشهد مورد مطالعه قرار گرفته اند. در هر یک از این آبادی‌ها، یکی از زبان های ترکی، بلوچی، عربی و ترکمنی در کنار زبان فارسی رایج است. پیکرۀ پژوهش 153 واژه دارد و از تجمیع معادل های گویشی 17 اصطلاح خویشاوندی موجود در پرسشنامه در چهار زبان مورد بررسی به دست آمده است. نتایج پژوهش نشان می دهد بر خلاف نظر عمدۀ پژوهش گران پیشین، در آبادی های مورد مطالعه قرض‌گیری در حوزۀ اصطلاحات خویشاوندی نیز صورت می‌گیرد. میزان قرض گیری در این اصطلاحات در تماس هر یک از زبان‌های مورد اشاره با فارسی متفاوت ولی جهت آن همواره از فارسی به هر یک از زبان های مورد بررسی بوده است. علاوه بر این، نتایج تحلیل داد ه ها از نظر ساخت‌واژی و معنایی نشان می دهند که میزان قرض‌گیری اصطلاحات خویشاوندی بسیط نسبت به مرکب بیشتر و از لحاظ طبقه‌بندی سببی/  نسبی، قرض‌گیری اصطلاحات خویشاوندی سببی بیش از نسبی است. همچنین از نظر طبقه‌بندی این اصطلاحات به درجۀ یک/ دو میزان قرض‌گیری درجۀ دو بیش از درجۀ یک است. در بین چهار زبان ترکی، بلوچی، عربی و ترکمنی، زبان ترکی بیش‌ترین و زبان ترکمنی کم‌ترین میزان قرض‌گیری را نشان می دهد. در دو زبان عربی و بلوچی میزان قرض‌گیری در واژگان خویشاوندی در حد میانۀ این دو و تقریباً به میزان مشابه است.