جنس دستوری در زبان آمُره ای

این مطالعه به بررسی جنس دستوری در زبان آمُره ای می‌پردازد. آمُره ای زبان روستای آمُره از توابع خلجستان استان قُم است و در آن  دو جنس دستوری مذکر و مونث وجود دارند. پسوند تصریفی نشانۀ جنس موُنث  -a/-iya است. این پسوند در واژه های مختوم به همخوان به صورت  a- و در واژه های مختوم به واکه به صورت iya - نمایان می شود. این نشانه ها به اسم، ضمیر، نشانۀ نکره، صفت و فعل برای تفکیک جنس واژه افزوده می‌شوند. جنس دستوری فعل، صفت، ضمیر و نشانۀ نکره براساس جنس هسته گروه اسمی تعیین می‌شود. جنس حاصل از مطابقه در مابقی اجزای جمله شیوه قاعده مندی برای تشخیص جنس اسامی است. مطابقه جنس فعل و صفت با هر نوع اسم (انسان، جاندار و بی جان) و اسامی جمع نیز مشاهده می شود. اما مطابقه در نشانۀ نکره تنها در اسامی مفرد منتسب به انسان ها قابل مشاهده است. مطابقه جنس فعل در فعل‌های زمان گذشته است. در این مطابقه با وجود این‌که تنها ضمیر سوم شخص مفرد نشانه تصریفی تمایز جنس را دارد و صفات و نشانۀ حالت تنها با این ضمیر مطابقت دارند، مطابقه جنس در حالت کُنایی فعل گذشته با همه ضمایر قابل مشاهده است. در این زبان و از نظر جنس، فعل‌های گذشته لازم با فاعل (همراه با نشانۀ حالت) و فعل‌های گذشته متعدی با مفعول (با نظام حالت کُنایی) مطابقه دارند.

grammatical gender in amora’i language

this study investigated grammatical gender in āmora’i language. this language is spoken in āmora village in khalajestan rural area in qom province. it has two grammatical genders: masculine and feminine. feminine gender is marked by inflectional suffixes ’-a’ and ’-iya’. this suffix appears as -a in consonant ending words and -iya in vowel ending words. these markers are added to nouns, pronouns, indefiniteness markers, adjectives and verbs to distinguish the gender of a word. the grammatical gender of the verb, adjective, pronoun and indefinite marker is determined based on the gender of head in noun phrase. the gender agreement is a regular-based method for distinguishing the gender of nouns in the rest of the components of the sentence. the gender agreement of verbs with adjectives is also observed with any type of noun (human, animate and inanimate) and with plural nouns. while indefinite marker agreement can be seen only in singular names attributed to humans. the verb gender agreement is only possible for past tenses. in this agreement, although third person singular pronoun which expresses the gender marker but also, it is true for all other persons.