تحلیل همخوان کناری در گونة ترکی شهرهای تبریز و ارومیه

ماهیت همخوان‌های روان به گونه‌ای است که تحت تاثیر عوامل مختلف و در بافت‌های آوایی گوناگون تغییرپذیر است. به موجب تغییرات مقادیر فرکانس سازة دوم همخوان روان کناری، دو شیوة تولید [l] روشن و [ɫ] تیره حاصل می‌شود. در این پژوهش به بررسی جایگاه این همخوان، شیوة تولید آن در بافت‌های آوایی متفاوت و اندازه‌گیری فرکانس اول، دوم و سوم در جایگاه‌های آغاز و پایان کلمه، بین دو واکه، عضو اول خوشه در گونة ترکی شهرهای تبریز و ارومیه پرداخته می‌شود. شیوة تولید این همخوان در تمامی بافت‌های آوایی ناسودة واکدار است. تنها در جایگاه پایان واژه و عضو اول خوشه شاهد شیوة تولید سایشی با درصد کم‌تری نسبت به ناسوده هستیم. مقادیر فرکانس سازة دوم این همخوان در مجاورت واکه‌های پیشین با اختلاف حدود 500 هرتز بیش‌تر از مقادیر فرکانس این سازه در مجاورت واکه‌های پسین است. همچنین [l] فرکانس سازة سوم بالایی در تمامی بافت‌های آوایی دارد. تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد انرژی روان‌ها از اکثر واکه‌ها کم‌تر است. مبانی و تحلیل داده‌ها در انجام این تحقیق، روش شناسی واج‌شناسی آزمایشگاهی است.

lateral consonant in turkish veriety of tebriz and urmia

the nature of lateral consonant is such that it is changeable under the influence of various factors and in different phonetic contexts. due to the changes in the second formant frequency values ​​of the lateral, two light [l] and dark [ɫ] allophones are obtained. in the present study, the manner of articulation of this consonant in various phonetic contexts in initial, medial and final positions, formants’ frequencies, fundamental frequency, intensity and duration of those acoustic parameters were measured and investigated in turkish variety of tabriz and urmia. the results of this paper showed that only at the end of the word and the first member of the cluster we saw the fricative with a lower percentage than the approximant. the frequency values ​​of the second formant of this consonant in the contexts of the front vowels were about 500 hz higher than the frequency values ​​of this formant in the contexts of the back vowels. it had also a very high frequency of the third formant in all phonetic contexts. data analysis showed that laterals had less energy than most vowels.