واژگان فرهنگی- جغرافیایی: نسبیت زبانی یا گفتمان واژه؟

هدف این پژوهش بررسی تفاوت واژگان فرهنگیجغرافیایی در گویش‌های مناطق جغرافیایی مختلف ایران است. پرسش این است که آیا آن‌چه در گستره این واژگان وجود دارد تائید دیدگاه فرضیه نسبیت زبانی ورف (1956) است و باید از منظری شناختی به رابطه میان زبان و تفکر در این گویش‌ها توجه کرد یا این تفاوت و به ‌طور کلی موضوع «واژگان فرهنگیجغرافیایی» را باید از نگاهی گفتمانی و از سوی مقابل یعنی تاثیر فرهنگ و جامعه بر زبان واکاوید و تحلیل ‌کرد. این تحقیق به روش توصیفیتحلیلی در چند مرحله و طی دو پرسشنامه (به ترتیب با 110 و 148 مشارک) صورت گرفت. پاسخ‌ها و داده‌ها با در‌ نظر‌ گرفتن تمام مولفه های دخیل امتیازدهی و به صورت کیفی و کمی‌ تحلیل شدند. نتایج نشان می‌دهد واژگان جغرافیاییفرهنگی بیش از آن‌که به شناخت و نوع تفکر مردم جغرافیاهای مختلف گره خورده باشد، به شرایط اقتصادیاجتماعی فرهنگ ها پیوند دارد. این واژگان انعکاس تمایزات شناختی نیستند بلکه آینه ای از جغرافیا، اقلیم، زیست‌بوم، مشاغل و رسوم جغرافیایی فرهنگی گویشوران خود هستند و به عنوان جزئی از یک پیکره گفتمانی بزرگ، جزئیات و ناگفته های بسیاری را از اقلیم محل تولید با خود حمل و منعکس می کنند. بنابراین، این تفاوت های واژگانی، به تفاوت فرهنگ و زیست‌بوم گویشوران بازمی‌گردند و در حیطه نسبیت زبانی و شناخت نیستند. دستاورد این پژوهش، تاکید به مرز باریک میان این دو نوع تفاوت واژگانی است که معمولاً در پژوهش‌های شناختیگفتمانی نادیده گرفته شده است.

Cultural-Geographical Lexicon: Linguistic Relativity or Word Discourse?

The purpose of this study was to investigate the difference between culturalgeographical words in the dialects of different regions of Iran. The question is whether the Whorfian theory of linguistic relativity is confirmed by what exists in the scope of these terms and consequently, the relationship between language and thinking process in these dialects must be considered from a cognitive perspective or this difference and the subject of &culturalgeographical vocabulary& in general should be analyzed from the opposite side, i.e. the influence of culture and society on language. This research was conducted by the descriptiveanalytical method in several stages and through two questionnaires (with 110 and 148 participants, respectively). Considering all the components involved, the data were analyzed qualitatively and quantitatively. The results show that geographicalcultural words are related to the socioeconomic conditions of cultures rather than to the cognition and way of thinking of people of different regions. These words do not reflect cognitive distinctions rather, they are a mirror of the geography, climate, ecosystem, occupations geographicalcultural customs of their speakers and as part of a larger discourse, they carry and reflect many details and unspoken words from the geography and climate of the place of production. Thus, these lexical differences go back to the differences in the culture and ecology of the speakers and it is not in the realm of linguistic relativity and cognition. The findings emphasize the narrow border between these two types of lexical differences, which is usually ignored in cognitivediscourse research.