ابعاد معنایی «انداختن» و «بریدن» با رویکردی درزمانی: چندمعنایی، هم ‏نامی یا هم ‏معنایی بافت‏ مقید؟

مطالعه حاضر پژوهشی معنی‏ شناختی از نوع درزمانی است که در آن نگارندگان به بررسی معانی دو فعل «انداخت/انداز» و «بُرید/بُر» می‏پردازند. برای چنین بررسی ‏ای، معانی افعال یادشده در دوره‌های باستان و میانه زبان‏های ایرانی و سپس، در متون نظم و نثر فارسی دوره اسلامی و در نهایت، در فارسی معاصر ذکر شده و به منظور مقایسه، مورد تعمق قرار گرفته است. ضرورت انجام چنین مطالعه‏ ای گشودن راهی برای تصمیم ‏گیری در مورد چندمعنی بودن فعل‏های مورد بررسی، وجود هم‏نامی، یا هم‏ معنایی بافت‏ مقید میان آن‏ها براساس مستندات تاریخی و شواهد ریشه‏ شناختی است. بنابراین، افزون بر ذکر شواهد ریشه‏ شناختی و مستندات تاریخی برای بررسی معنایی این فعل‏ها، به ذکر معیارهای تشخیص چندمعنایی از هم ‏نامی نیز خواهیم پرداخت و در انتها خواهیم دید که قائل شدن به همنامی در مورد این افعال منتفی است؛ همچنان‏که قائل شدن به هم‏ معنایی بافت‏ مقید میان هر فعل و معانی آن نیز درست نیست و هر یک از این دو فعل را باید فعلی چندمعنی در نظر گرفت.

Semantic Dimensions of “andâxtan” and “boridan” from a Diachronic Perspective: Polysemy, Homonymy or Context-Dependent Synonymy?

The present research is a diachronic semantic study to explore the meanings of two Persian verbs, namely “andâxt/andâz” and “borid/bor”. The meanings of these verbs have been carefully investigated in Old Persian, Middle Persian, the poetry and prose of Islamic era and contemporary Persian with a comparative approach. This diachronic semantic research is necessary to decide about polysemic verbs, homonymic verbs and contextdependent synonymy with regard to etymological clues and historical documentations. Furthermore, the criteria for distinguishing polysemy from homonymy will also be mentioned and finally we will see that as far as these verbs are concerned, homonymy is out of the question. It is equally incorrect to draw on contextdependent synonymy to justify the semantic relation among different meanings of the verbs. Each of these two verbs should be considered polysemic.