دگرگونی زبانی: شواهدی از الگوی کنایی گسسته در گویش‌های تاتی جنوبی

این مقاله برآن است تا نگاهی به ساخت کنایی گسسته در گویش‌های تاتی جنوبی و دگرگونی آن به صورت الگوی فاعلی داشته باشد.در گویش‌های تاتی جنوبی ساخت کنایی در نمود تام و فعل‌های مشتق از بن ماضی ظاهر می شود. در این صورت عامل در جملات متعدی دارای حالت غیرمستقیم و مفعول دارای حالت مستقیم است. در جملات لازم تنها موضوع فعل دارای حالت مستقیم است. ساخت کنایی گسسته در گویش‌های مختلف تاتی جنوبی توصیف شده و با یکدیگر مقایسه شده اند. در این مقاله نشان داده می‌شود که بر اثر نفوذ زبان‌های فارسی و ترکی که فاقد ساخت کنایی هستند، این ساخت در گویش‌های تاتی در حال ناپدیدشدن و تبدیل به الگوی فاعلی/ مفعولی است. در این میان گویش اشتهاردی محافظه کارترین گویش محسوب می شود و کنایی گسسته به طور کامل در آن حفظ شده است. در گویش‌های دیگر، عامل حالت غیرمستقیم خود را از دست داده است. برای تبیین چگونگی دگرگونی ساخت کنایی در تاتی به پیروی از یانگ (2000) عوامل بیرونی و درونی در تغییر الگوی کنایی موثر تشخیص داده می شوند.

Language Change: Evidences of Split Ergativity in Southern Tati Dialects

The aim of this article is to study the split ergative construction in southern Tati dialects. The ergative construction can be seen in perfect aspect and in verbs which are derived from past stem. In this case, the agent and the object in transitive sentences are marked respectively with oblique and direct case. In intransitive sentences, only the argument of the verb is marked with direct case. The split ergativity has been described and compared in different Tati dialects. As it is shown, the split ergative in these dialects is disappearing and is being replaced with the nominative/accusative system due to the influence of Persian and Azeri which are languages without an ergative system. Eshtehardi is the most conservative dialect in which ergative system has been preserved. In other dialects, the agent has lost its oblique case. Following Yang (2000) the external and internal factors are considered to be effective in changing the ergative into nominative/accusative system.