بررسی فرایندهای واجی حذف و درج در گویش شهرستان رابُر بر مبنای نظریه‌ بهینگی

این پژوهش فرایندهای حذف و درج در گویش شهرستان رابُر را بر مبنای نظریه‌ بهینگی و به روش توصیف یتحلیلی بررسی و تحلیل می‌کند. برای بررسی امکان تحلیل این فرایندها بر مبنای نظریه‌ بهینگی در گویش رابُر، حذف همخوان پایانی، حذف همخوان میانی، حذف همخوان‌های چاکنایی و درج واکه در ابتدای خوشه همخوانی و درج همخوان میانی (میانجی) با این نظریه محک زده می‌شود. داده‌های این تحقیق از زبان طبیعی و روزمره‌ مردم، کتاب‌های گویش و شم زبانی نگارنده گردآوری شده‌اند. بررسی و تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که در بعضی موارد در این گویش برخلاف فارسی معیار، برای جلوگیری از التقای مصوت‌ها به جای درج همخوان از فرایند حذف (مصوت) استفاده می‌شود؛ به همین دلیل بسامد فرایند حذف در این گویش بیش از درج است. در خصوص حذف همخوان چاکنایی در موضع پایانه‌ هجا، تغییر کیفیت واکه‌ اصلی در گویش رابُری عمومیت ندارد. همچنین، همخوان میانجی در فرایند درج نیز در مقوله‌ فعل یکی از همخوان‌های رایج در زبان فارسی معیار نیست. گزینه‌ بهینه در فرایندهای حذف و درجِ بررسی‌شده در این گویش در راستای نظریه‌ بهینگی است.

The Study of Deletion and Insertion in the Rabor Dialect: An Optimality Theory Approach

The present study, applying Optimality Theory, explores deletion and insertion in Rabor dialect in a descriptiveanalytic approach. To see whether these two phonological processes in Rabor dialect are analyzable and justifiable in the Optimality Theory framework or not, final consonant deletion, medial consonant deletion, and glottal consonant deletion along with prothesis and epenthesis are explored. The data are gathered through people’s everyday conversations, books, and other publications on Rabor dialect and the author’s intuition. Data analysis shows, unlike Persian, in some cases in Rabor dialect, vowel deletion is used instead of medial consonant insertion for preventing hiatus, causing a more frequency for deletion in contrast to insertion. Vowel quality changes, in contrast to the Kermani dialect, and some other nearby cities, in the case of glottal consonant deletion in syllable coda, is not fixed in Rabor dialect. Furthermore, in Rabor dialect, epenthesis in verbs does not make use of current consonants used in Persian.