تجلیات هنر قدسی در آیین یارسان

هنر از ابتدای تاریخ بشر وسیله‌ای برای تجلی مادی باورها بوده است؛ لذا بارزترین تجلی‌گاه معنویت و هویت متعالی انسانی را که از دین نشات می‌گیرد، می‌توان در لایه‌های پنهانی هنر جستجو کرد. هدف غایی و نهایی هنر قدسی، فراخوانی و یادآوری احساسات یا انتقال تاثرات نیست، بلکه هنر قدسی، رمز است و بدین علت جز وسایل ساده و اولین و اصلی، مستغنی از هر دستاویز دیگری است؛ وانگهی چیزی جز کنایه و اشاره نمی‌تواند بود؛ زیرا موضوع واقعی‌اش مالاکلام است و زبان از وصفش عاجز؛ ریشه و اصل آسمانی دارد، زیرا الگوهایش بازتاب واقعیات ماوراء عالم صوراند. هنر مقدس که زبدۀ خلقت «صنع الهی» را به زبان تمثیل تکرار و دگربار بیان یا اعاده می‌کند، نمودگار سرشت رمزی عالم است و بدین گونه روح انسان را از قید تعلق به واقعیات درشتناک و ناپایدار می‌رهاند. پژوهش حاضر با هدف «بررسی مبانی هنر (سماع و موسیقی) قدسی در آیین یارسان از دیدگاه سنت‌گرایان، با تاکید بر آرای سیدحسین نصر» با روش توصیفی-تحلیلی و به شیوۀ بینامتنی انجام شده است. هنر قدسی در آیین یارسان، در قالب‌های مختلف، از جمله سماع و موسیقی، تجلی می‌یابد. سماع، نوعی رقص دایره‌وار و به‌صورت دسته‌ جمعی است که طی مراسم «جمع» انجام می‌گیرد. دعاهای آنان همراه موسیقی از سوی ذاکران خوانده می‌شود. از موسیقی برای بیان حقایق و مفاهیم عرفانی استفاده می‌شود. تنبور، ساز اصلی آیین یارسان است و در مراسم سماع و سایر مراسم مذهبی این آیین مورد استفاده قرار می‌گیرد.