تاثیر پذیری سید عبدالله بلبری از وزن شعر کردی در منظومۀ «نجم القواعد»
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
جعفری جمیل ,کریمی شرافت
|
|
منبع
|
پژوهشنامه ادبيات كردي - 1403 - دوره : 10 - شماره : 1 - صفحه:55 -73
|
|
چکیده
|
سید عبدالله بلبری شاعر، نویسنده و عارف کرد دوره معاصر در فقه، تصوف و علوم عربی به زبان‌های کردی، فارسی و عربی آثار متعددی نوشته است. منظومۀ «نجم القواعد» او ارجوزه‌ای تعلیمی است که در 545 بیت برای آموزش زبان عربی به شاگردان و فرزندش، نجم‌الدین محمد، نوشته است. این ارجوزه به سبک ارجوزه‌های تعلیمی در بحر رجز و با ابیات مصرّع به نظم در‌آمده است. از بارزترین ویژگی‌های نجم القواعد ساختار عروضی هنجار‌گریز آن است. ناظم در مواردی ابیات را خارج از قواعد عروضی و زحافات رایج سروده است. در این مقاله با هدف تعیین موارد هنجارگریزی عروضی این منظومه و بیان علل آن، به شیوۀ توصیفی - تحلیلی گزیده‌ای از ابیات انتخاب و بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که سید عبدالله ضمن استفاده از اوزان متنوع بحر رجز، به دلیل اثرپذیری از وزن شعر کردی، علاوه بر تخطی از قاعدۀ امتناع استفاده از زحاف کف، در مواردی حرف آخر برخی کلمات را در میانۀ ابیات ساکن کرده و در تبدیل همزۀ وصل به قطع و بالعکس و نیز قلب ضمه و کسره به سکون در میانۀ کلمه، از هنجار عروضی و صرفی عدول کرده است.
|
|
کلیدواژه
|
سید عبدالله بلبری، منظومۀ نحوی، نجم القواعد، وزن شعر، عروض
|
|
آدرس
|
دانشگاه کردستان, ایران, دانشگاه کردستان, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
sh.karimi@uok.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|