بازنمایی آیین‌ ها و کنش ‌های اساطیری در روایات شفاهی کُردی

منظومه‌های فولکلوریک کُردی که از آنها با عنوان «بیت» یاد می‌شود، کهن‌ترین بخش ادبیات کُردی هستند. برخی از این آثار که سرشار از مفاهیم عشقی و حماسی هستند، عناصر و مفاهیم اسطوره‌ای قابل توجّهی را در لابلای ابیات خود بازگو کرده‌ و به نوعی رنگ باستانی خویش را حفظ کرده‎‌ اند. قهرمان این منظومه‌ها کنش‌ها و آیین‌هایی را پیش‌رو دارد که جنبة اساطیری دارند و در دیگر روایت‌های اساطیریِ ایران و دیگر ملل جهان نیز روی داده‌اند. شاخص‌ترین این منظومه‌ها عبارتند از: «خَج و سیامَند»، «لاس و خَزال»، «مَم و زین»، «صَیدَوان»، «شیخ فَرخ و خاتون اَستی» و «شیخ مند و شیخ رَش». پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی، آیین‌ها و کنش‌های اساطیری را در این منظومه‌ها بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که برخی از کنش‌ها و آیین‌های اساطیری که جنبة جهان‌شمول دارند، در منظومه‌های شفاهی کُردی نمود یافته ‌است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد تولد خارق‌العاده، اژدهاکُشی، پسرکُشی، آیین گذر و تشرف که با تحمل رنج‌ها و مشقّت‌های فراوانی همراه است، در این منظومه‌ها بازنمایی شده و بیانگر آن است که بسیاری از نیازهای اصلی بشر در همه جا و هر زمان، همسانی‌های فراوانی با هم دارند.