معرفی و نسخه‌شناسی حماسه‌های دینی گورانی

یکی از انواع ادبی در تاریخ ادبیات کُردی، حماسه است که جایگاه ویژه‌ای در این حوزه به خود اختصاص داده است. حماسه‌سرایان کُرد در طی سده‌های گذشته، منظومه‌های دینی بسیاری را پدید آورده‌اند که اکنون دست‌نویس‌هایی از آنها به جای مانده است و در صورت معرفی‌شدن، می‌توانند مورد استفادۀ پژوهشگران حوزه‌های مختلف ادب کُردی، به‌ویژه ادب حماسی، قرار گیرند. در میان انواع حماسه‌های ادب کُردی- پهلوانی، دینی و تاریخی- حماسه‌های دینی کمتر مورد پژوهش قرار گرفته‌اند؛ منظومه‌هایی که بیشتر غزوات و جنگ‌های زمان پیامبر(ص) و یا نبردهای مصنوع یکی از نامداران اسلامی همچون حضرت علی (ع)، حمزۀ سیدالشهدا، محمّد حنفیه، خالد بن‌ولید، ضریر خزاعی و دیگر شخصیت‌های بزرگ دینی را روایت کرده‌اند. نگارندگان در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است، کوشیده‌اند نخست اطلاعاتی پیرامون حماسه و انواع آن در ادب کُردی به دست دهند، سپس منظومه‌های دینی- حماسی گورانی را که در کتابخانه‌های ایران و جهان نگهداری می‌شوند، ضمن نسخه‌شناسی، معرفی کنند.

introduction and codicology of gorani religious epic

the epic has a special place in kurdish literature; in such a way that many manuscripts of kurdish epopee (epic poems) have been preserved today, which deserve to be introduced so that epic researchers can easily find these copies. among different types of kurdish epics (heroic, religious, and historical) religious epics have been less discussed; the epopees that often report the campaigns and wars of the time of the prophet (pbuh) or the fictional battles of the renowned islamic figures such as hazrat ali (pbuh), hamzah sheid al-shahda, muhammad hanafiyah, khaled ibn walid, zarir khazai and… have been turned into verse. in this research, the authors try to first provide information about the epic and its types in kurdish literature and then introduce the goran religious-epic epopees kept in the libraries of iran and the world, along with the codicology.