ژیان و بەرهەمی مەلا عیسا جوانڕۆیی لە ئاوێنەی دەستنووسەکاندا

مێژووی ئەدەبی کوردی پڕە لە ناوی شاعیران و نووسەرانێک کە لە سەردەمی ژیانی خۆیاندا پێگەیەکی زانستی و کۆمەڵایەتی بەرزیان هەبووە، بەڵام لە ئێستادا تەنها زانیاریی لە سەر ژیان و بەرهەمەکانیان لەبەردەستدایە. یەکێک لە ڕێگاکانی ئاگاداربوونەوە لە ژیان و بەرهەمی زانایانی ڕابردوو، لێکۆڵینەوە لە بەرهەمەکانیان بەتایبەتی دەستنووسەکانی ئەوانە، لەبەر ئەوەی ئەم دەستنووسانە هەموو کات لەگەڵیان بووە، بەردەوام تێبینیان لە پەڕاوێزیاندا نووسیوە. شەنوکەو کردنی ئەو پەڕاوێزانە کە زانیاری جۆراوجۆر لەخۆدەگرێ، یارمەتیدەرە لە ناسینی لایەنە شاراوەکانی ژیانی زانایانی ڕابردوو. مەلا عیسای جوانرۆیی یەکێکە لەو زانا و شاعیرە کوردانەیه، کە زانیارییەکی هەرەکەم لەسەر ژیان و بەرهەمەکانی بەردەستە. لەم وتارەدا، بە میتۆدی وەسفیی - شیکاری، شێوازی کۆکردنەوەی زانیاری بەڵگەنامەیی-کتێبخانەیی و بە کەڵک وەرگرتن لە سەرچاوەی دەستنووس، لایەنە بەدەرنەخراەوەکانی ژیان و بەرهەمی ئەم کەسایەتیە دەخەینەڕوو. ئەنجامەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە مەلا عیسا لە بنەماڵەی زانستی سدیقی کڵاشی بووە کە لە کۆتاییەکانی سەدەی دوازدە لەدایک بووە و لە ساڵی ١٣٦٧ کۆچی دوایی کردووە. جگە لە وانەوتنەوە، توانایەکی باشی لە هۆنینەوەی شیعر  هەبووە. لەم توێژینەوەدا وێڕای ناساندنی چەن دەستنووسێک کە بە خەتی مەلا عیسا نووسراون، هەروەها دەرخستنی چەن شیعرێکی تازە دۆزراوەی ئەم زانایەکە بە زمانی فارسی و کوردی نووسراون، باس لە هەندێک لایەنی ژیانی، لەوانە ڕەچەڵەکی، کاتی لەدایک‌بوون وکۆچی دوایی و تایبەتمەندییە کەسییەکانی دەکەین.

life and works of mula isa jawanroodi in the mirror of manuscripts

the history of kurdish literature is full of names of poets and writers who had the highest scientific and social position during their lives, but at present only little information is available about their lives and works. one way to learn about the lives and works of past scholars is to study their works, especially their manuscripts. exploring the margins, which contain various information, helps to identify hidden aspects of the lives of past scientists. mola isa jwanroyi is one of the kurdish scholars and poets whose life and works are known. in this article, we present the inexpressible aspects of this personality’s life and works through descriptive-analytical methods, library research and using manuscript sources. the results indicate that mullah isa belonged to the scholarly family of sediqi klashi, who was born in the late twelfth century and died in the early thirteenth century. in addition to teaching, he was skilled at writing poetry. in this paper, we will introduce several manuscripts written in mullah isa’s calligraphy, as well as several newly discovered poems written by this scholar in persian and kurdish.