از ادبیات شفاهی و موسیقی آرابسک تا سینمای مقاومت: زایش هویت در سینمای یلْماز گونَی

موسیقی آرابسک از همان اوایل شکل‌گیری در دهه‌ سی سده‌ بیستم به‌ عنوان یک اعتراض مدنی و جنبش بدون خشونت علیه سیاست‌های دولت در ترکیه خود را نشان داد. ادبیات شفاهی کرمانجی هم به صورت بازنمایی شده در دیگر هنرها نظیر موسیقی و فیلم و چه به مثابه‌ ژانری مستقل همواره دربرگیرنده‌ مضامین میهن پرستی و آرمان‌های جنبش مقاومت کُردها در ترکیه بوده است. ادبیات شفاهی در کنار موسیقی آرابسک عملاً بخشی از بازنمایی هویت فرهنگی اقلیت در برابر نفوذ فرهنگی همه‌جانبه‌ قدرت حاکم در ترکیه تلقی می شد. شکل دورگه‌ آرابسک عاملی شد تا فرهنگ‌های مختلف اقلیت و اکثریت آماده‌ پذیرش آن باشند تا جایی که به دلیل محبوبیت و گسترش اجتماعی‌اش دولت دیگر توان مهار آن را نداشت. این مقاله با تکیه ‌بر نظریه‌ زمینه‌ای در مطالعات کیفی از یک سو و با استناد به مفهوم فرهنگ دورگه در مطالعات پسااستعماری در آرای هومی بابا، در پی آن است که نشان دهد این شکل هنری در قالب موسیقیایی و ادبی چگونه توانست زمینه‌ساز شکل‌گیری سینمای آرابسک در ترکیه و به‌تبع آن پیدایی موج جدیدی از سینمای مقاومت باشد. به این منظور با استناد به فیلم‌های مطرح فیلم‌ساز پیشرو کُرد یلْماز گونَی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فیلم‌سازان آن دوره، کوشیده است تا به شیوه‌ کدگذاری سه مرحله‌ای، مهم‌ترین مولفه‌های هویتی مشترک این دو جریان را انتخاب و موردمطالعه قرار دهد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که سینمای نوین ترکیه با اتکا به مفاهیمی حاصل از فرهنگ آرابسک، چون قهرمان متعصب، حاشیه‌نشینی، فروپاشی ارزش‌های خانواده، سلطه‌ خشونت سیاسی و ترومای اجتماعی و با تمرکز بر موضوع زنان و نیز به‌کارگیری ین مایه های ادبیات شفاهی توانسته است شکلی از سینمای مقاومت خلق کند که در ذات خود سینمایی معترض و هویت محور است.

From Oral Literature and Arabesque Music to Resistance Cinema: The Generation of Identity in Yilmaz Guney s’ Cinema

Arabesque music presented itself as a civil protest and a nonviolent movement against the government policies in Turkey from its early formation (the 1930s). The oral in Kurmanji Kurdish literature is also of high significance and rich contents. The hybrid form of the Arabesque and oral songs made it possible for the various minority and majority cultures to accept it to the extent that the government could no longer control it due to its popularity and social development. On one hand, drawing on the underlying theory of qualitative studies, and on the other hand, considering the concept of hybrid culture in postcolonial studies in Homi K. Bhabha opinions, the present paper seeks to present how this genre of music could lay the ground for the formation of Arabesque cinema in Turkey and subsequently the emergence of a new wave of resistance cinema. To this aim, considering the popular movies of the pioneer Kurdish filmmaker Yilmaz Guney as one of the most important filmmakers of that time, the present study tries to select and study the most important components of these movements using a threestep coding method. The findings of the present study demonstrate that based on the concepts derived from the Arabesque culture such as hero fanaticism, marginal settlement, the collapse of family values, the domination of political violence and social trauma and by focusing on the women issues, the modern Turkish cinema has been able to create a form of resistance cinema that is intrinsically remonstrative and identitycentered.