تحلیل رمان آخرین انار دنیا اثر بختیار علی: خوانشی ساخت‌گرایانه از منظر لوسین گلدمن

جامعه به عنوان بنیادی ترین عامل شکل ‌دهنده ‌ی فرهنگ و ساختار اجتماعی، حامل تمامی ابعاد فرهنگ، سیاست، هنر و ادبیات است. جامعه و فراورده ‌های بشری در تقابلی همه ‌جانبه در حال تولید و بازتولید هستند؛ بنابراین اجتماع، آن چهارچوب بنیادینی است که فعالیت ها و کنش ‌های بشری را جهت می ‌بخشد. هنر، به ویژه ادبیات، به مثابه‌ ی یکی از تولیدات بشری، برخلاف تصور پیشین که آن را تنها محصول ذوق و خلّاقیّت و دارای جنبه ‌ی تخیّلی صرف می‌ پنداشتند، کاملاً در احاطه ‌ی امر اجتماعی قرار دارد؛ برای تحلیل ادبیات باید دست به دامن نظریه ‌های اجتماعی شویم و ادبیات را در داخل چهارچوب اجتماع بررسی کنیم. آنچه که داعیه ‌دار این موضوع است، جامعه‌شناسی ادبیات تلقی می‌شود. پژوهشگران معتقدند عرصه‌ی جامعه‌ شناسی ادبیات هر قصه و اثر ادبی دیگر، وقایع زمانه‌ی خود را بازگو می ‌کند. هدف این مقاله بررسی ساختارهای ذهنی و زیبایی‌ شناختی سازنده ‌ی آگاهی جمعی موجود در رمان آخرین انار دنیا با تمرکز بر ساخت گرایی تکوینی لوسین گلدمن بوده است. در این شیوه، محتوای اثر ادبی و رابطه‌ ی آن را با جامعه‌ ای بررسی می ‌کند که اثر در آن خلق شده است و به جای توصیف محتوای اثر ادبی به بررسی محتوا و رابطه ی آن با جهان ‌نگری در یک دوران خاص می ‌پردازد. نتایج پژوهش نشان می ‌دهد که در این رمان با سه دوره از تاریخ سیاسیاجتماعی کردستان روبه‌ رو هستیم. ادبیات خلق شده از نظر جان و صورت توامان شده با شخصیت ‌هایی که هر کدام نماینده ‌ی دوره‌ه ای خاص از تاریخ سیاسیاجتماعی کردستان هستند. کردستان قبل از انتفاضه و بعد از انتفاضه که در آن جنگ داخلی روی می‌ دهد و عارضه‌ ها و پیامدهای سیاسی و اجتماعی بعد از شکل ‌گیری ایده ‌های سیاسی کردها.

A Structuralist Analysis of Bakhtiar Ali’s The Last Pomegranate of the World in Terms of Lucien Goldmann’s Approach

Society, as the most fundamental factor in the formation of culture and the social structure, carries all aspects of culture, politics, art, and literature. Society and human productions are being produced and reproduced in a comprehensive contrast with each other. Society is thus the fundamental framework directing human actions and activities. Art and literature in particular, as human productions are surrounded by the social as opposed to the past belief considering them the products of taste and creativity and of imaginational nature only. It is illuminating to employ social theories in order to analyze literature and to study it within the framework of society. This is what the sociology of literature is concerned with. Researchers in the field of sociology of literature argue that all stories and other literary works retell the events of their times. The purpose of this research is to study the intellectual and aesthetic structures constructing the collective consciousness in the novel, The Last Pomegranateof the World, based on Lucien Goldmann’s genetic structuralism. In this approach, the content of a literary work and its relationship with the society the work was created in are studied. Instead of describing the content of a literary work, its content is examined considering its relationship with the worldview of a specific period. The results of the study indicate that in this novel we are faced with three periods of the socialpolitical history of Kurdistan. Both the content and the form of the novel are accompanied by characters each representing a particular period of the socialpolitical history of Kurdistan: Kurdistan before the uprising, Kurdistan after the uprising, when the civil war occurs, and the political and social consequences after the formation of Kurdish political ideas.