ڕۆمانى هاوچه‌رخى کوردى: توێژینه‌وه‌یه‌کى ڕه‌خنه‌یی پراکتیکی بۆ پێنج ڕۆمان

ئه‌م  باسه‌ توێژینه‌وه‌یه‌کى ڕه‌خنه‌یی پڕاکتیکییه‌ له‌ باره‌ى پێنج ڕۆمانى کوردى که‌ له‌م ساڵانه‌ى دوایى بڵاوبوونه‌ته‌وه‌: میرنشینى خاک و خۆڵ، نه‌به‌ز گۆران (2017)؛ پاسه‌وانانى خودا، عه‌تا محه‌مه‌د (2019)؛ سه‌رده‌مى گریانى به‌لقیس، جه‌بار جه‌مال غه‌ریب (2018)؛ یاداشتى عه‌تر و ئاگر، به‌یان سه‌لمان (2018)؛ ده‌ریاس و لاشه‌کان، به‌ختیار عه‌لى (2019). ئه‌م ڕۆمانانه‌ بێ هیچ گومانێک ده‌شێ نوێنه‌رایه‌تیى ڕۆمانى نوێ و هاوچه‌رخى کوردى بکه‌ن، هه‌ڵبه‌ت له‌ پاڵ زۆر ڕۆمانى تری هاوشێوه‌. له‌ به‌شى یه‌که‌مدا باس له‌ سه‌رهه‌ڵدانى رۆمان ده‌کرێ له‌ ئه‌ده‌بى جیهانى، به‌ تایبه‌تى ئه‌ده‌بى فرانسى، پاشان ئه‌م ئه‌زموونه‌ به‌راورد ده‌که‌ین به‌ ئه‌زموونى رۆمان‌نووسیى کوردى. ڕۆمانى کوردى له‌ چاو ڕۆمانى ڕۆژئاوایى به‌ گشتى و ڕۆمانى فرانسى به‌ تایبه‌تى، مێژوو و ئه‌زموونێکى دوور و درێژى نییه‌، له‌ ڕوانگه‌ى ئێمه‌وه‌ ته‌واوى سه‌ده‌ى بیسته‌م به‌ سه‌ره‌تاى سه‌رهه‌ڵدان و گه‌شه‌سه‌ندنى ڕۆمانى کوردى له‌ قه‌ڵه‌م ده‌درێ، سه‌ره‌تاى سه‌ده‌ى بیست و یه‌که‌م سه‌رده‌مى ڕۆمانى نوێى کوردییه‌ که‌ ده‌شێ به‌ زۆر شێوه‌ و شێواز هه‌موو تایبەتمەندییەکی ڕۆمانى تێدابێ به‌و شێوه‌یەی له‌ جیهاندا ناسراوه‌. به‌شى دووه‌م تایبه‌ته‌ به‌ پێشینه‌ى توێژینه‌وه‌، به‌و نووسین و سه‌رچاوانه‌ى پێشتر ئه‌نجام دراون، هه‌ڵبه‌ت ئه‌مانه‌ش مێژوو و کاریگه‌ریى دیاریکراوى خۆیان هه‌یه‌. به‌شى سێیه‌م تایبه‌ته‌ به‌ خوێندنه‌وه‌ى ڕه‌خنه‌گرانه‌ و شیکردنه‌وه‌یه‌کى ره‌خنه‌یى و پراکتیکى بۆ پێنج ڕۆمانى ناسراوى کوردى که‌ ده‌شێ ببنه‌ ڕۆمانى مۆدێل له‌ ئه‌ده‌بى کوردیدا.

Contemporary Kurdish Novel: A Practical Investigation of Five Recent Novels

This practical critical research addresses five Kurdish novels written in the recent years. These novels can represent the modern Kurdish novel, of course with other novels of the same level. In the first section, we present the emergence and development of the Kurdish novel, which takes around the whole of the twentieth century. Next, the birth of the novel in Western culture and literature is examined, and then compared with those of Kurdish. It is argued that the real rise of a modern Kurdish novel begins with the 21st century. In the second section the review of the works already conducted on Kurdish novel is presented. The last section is devoted to the critical analyses of these five Kurdish novels. The novels include Dust and Dander, written by Nabaz Goran (2017), The Time of the Weeping of Balqis, written by Jabar Jamal Gharib (2018), The Memory of Perfume and Fire, written by Bayan Salman (2018), Guardians of God, written by Atta Mohamad (2019), and Daryas and the bodies, written by Bakhtyar Ali (2019).