معناشناسی اشاره‌گرهای مکانی در کردی: رویکردی شناختی-کاربردی

در پژوهش حاضر پس از معرفی انواع اشاره‌گرها به بررسی اشاره‌گرهای مکانی زبان کردی در چهارچوب معنی‌شناسی شناختی پرداخته‌ایم. توجه اصلی این نوشته از میان عبارت‌های مختلفی که کارکرد اشاره‌گر برای مفاهیم مکانی دارند بر ضمایر اشاره، صفات اشاره و قیدهای مکانی می‌باشد. در این مطالعه نشان داده‌ایم که در ضمایر سوم شخص زبان کردی مفهوم فاصله رمزگذاری می‌شود. همچنین کدگذاری فاصله‌ی دور به وسیله‌ی اشاره‌گر/ʔɐw/ تنها در صورتی انجام می‌پذیرد که این ضمیر سوم شخص در تقابل مستقیم با ضمیر سوم شخص /ʔɐm/ قرار بگیرد؛ به گونه‌ای که هر دو ضمیر در یک پاره‌گفتار در تقابل با هم توسط گوینده یا در جمله‌ای پرسشی و جواب آن توسط گوینده و شنونده بیان شوند؛ تنها حالت استثنایی این قضیه زمانی است که گوینده به جای زمینه در داخل نما، شئ یا مکان مورد اشاره، قرار می‌گیرد.کدگذاری مفهوم فاصله در چهار اشاره‌گر اصلی/ɐmɐ/، /ʔɐwɐ/،/ʔɐmɑnɐ/،/ʔɐwɑnɐ/ نیزمتاثر از اشتقاق آن‌ها از ضمایر سوم شخص است و کدگذاری فاصله در این اشاره‌گرها به همان صورت است که در ضمایر سوم شخص انجام می‌پذیرد. مفهوم‌سازی مکان در سایر اشاره‌گرهای مشتق شده‌ی فرعی نیز از معانی اشاره‌گرهای اصلی حاصل می‌شود. همچنین معنی و محدوده‌ی مورداشاره‌ی قیدهای مکانی/ʔɐenɐ/ و/ʔɐeɾɐ/ دقیق مشخص نمی‌شود و دارای ابهام است؛ به‌گونه‌ای که مرز گستردگی این محدوده‌های مکانی نسبی است و ممکن است مرزهای مورد نظر گوینده و مخاطب بر هم منطبق نباشد و با توجه به بافت موقعیتی قابل تشخیص است. همچنین حرکات ایمایی و اشاره‌ای گوینده در هنگام به کارگیری هر یک از اشاره‌گرهای مکانی و ارتباط اشاره‌گرهای مکانی با افعال حرکتی را بررسی کرده‌ایم.

spatial deixis in kurdish: a cognitive-pragmatic approach

in this article after introducing different deixis, we analyze Kurdish deixis through cognitive semantics. the main focus of the paper is on demonstrative and spatial adverbs among various elements which function as deixis. through this paper we show that the in third person singular pronouns in Kurdish the concept of distance is encoded. far distance encoding is done via the demonstrative /ʔɐw/ if only it is in contrast to the demonstrative /ʔɐm/ in such away that these two are in contrast to each other in an utterance or to be in a question and its answer by the speaker and audience. the only exception is where the speaker is in the figure insead of the ground. distance encoding in four main deixis /ɐmɐ/، /ʔɐwɐ/،/ʔɐmɑnɐ/،/ʔɐwɑnɐ/ are influenced by their derivation of third person singular pronoun and their encoding is the same as the third person singular pronoun. the meaning and range, refered by spatial deixis /ʔɐenɐ/ and /ʔɐeɾɐ/ is not recognized exactly and results in ambiguity which causes a relativity in the boundary. so the boundary intended by the speaker is not exactly what the audience understand and is conveyed via the situation context. furthermore, the speaker’s figure when using spatial deixis and the relationship between spatial deixis and motion verbs are probed.