تحلیلی تطبیقی بر نیایش در شاهنامۀ فردوسی و شاهنامۀ کردی

از آنجا که نیایش و دعا می تواند یکی از موضوعات فرعی هر داستانی باشد، تجلی آن در داستان های حماسی از دیدگاه انواع ادبی می تواند آمیزه ای از نوع حماسی و غنایی باشد. الماس‌خان کندوله ای در سرایش شاهنامۀ کردی، متاثّر از روایات شفاهی و فرهنگ بومی، پاره ای از مفاهیم غنایی را متناسب با روحیات شخصی و شرایط فرهنگی مردم منطقۀ خود سروده است. در این جستار که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده، چگونگی بیان نیایش ها از زبان پهلوانان حماسی و نیز بیان آن به صورت تطبیقی در پنج داستان مشترک شاهنامۀ فردوسی و شاهنامۀ کردی الماس‌خان کندوله ای(بیژن و منیژه، رستم و سهراب، رستم و اسفندیار، سیاوش، شغاد) با هدف مشخّص کردن بسامد نیایش ها و برجسته کردن تمایزات فرهنگی در بیان آن ها، مورد بررسی قرار گرفته است. از مهم ترین یافته های پژوهش این است که بیان نمونه های نیایش در شاهنامۀ فردوسی، موجزتر از شاهنامۀ کردی است و زبان بیان الماسخان کندوله ای در بیان نیایش های نوع منفی آن(نفرین) تلخ‌تر و گزنده تر از زبان فردوسی است.

Analysis on blessing in Firdausi’s epopee and Kurdish epopee

Whereas praise and blessing can be one of the subtitles of any story; its radiation in epic stories can be a combination of epical and lyric type in the view of literature types. In composing Kurdish Shahnameh, Almas Khan Kandooleei, affected by oral tradition and native culture, has composed some of lyric concepts in accordance with personal mood and cultural conditions of people of his area. The current paper, carried out through descriptiveanalytical method, explores circumstance of praise expression by epic knights and also its expression in a comparative way, in five common stories of Firdausi’s Shahnameh and Almas Khan Kandooleei’s Kurdish Shahnameh (Bijan and Manijeh,Rostam and Sohrab, Rostam and Esfandyar, Siavash, Shoghad) with the aim of identifying frequency of praise and distinguishing cultural differences in their expression.Of the most important conclusions of the current paper is:expression of praise samples in Firdausi’sShahnameh is more laconicthan Kurdish Shahnameh and Almas Khan Kandooleei’s expression languageis bitterer and nippier than Firdausi’s language in expressing negative types of praise (curse).