بررسی مولّفه‌های رئالیسم جادویی در رمان ئێواره‌ی په‌روانه‌ی بختیار علی

رئالیسم جادویی، یکی از شاخه های مکتب واقعگرایی است که در آن عناصر سحر و جادو و وهم و خیال چنان با عناصر واقعی آمیخته می‌شوند که تشخیص آنها به آسانی ممکن نیست و حقایق و جزئیات زندگی در آن با ترکیب دو عنصر واقعیت و خیال طوری بیان می‌شوند که حوادث خیالی، حقیقی و طبیعی جلوه می‌کنند و خواننده به آسانی حوادث و کنش‌های فراواقعی را می‌پذیرد. رئالیسم جادویی دارای مولفه‌های مختلفی است که مهمترین آنها عبارتند از: دوگانگی، رازگونگی، استحاله، عینیت، سکوت اختیاری و صدا و بو. این سبک داستان‌نویسی با نام آمریکای لاتین و گاهی با نام خاورزمین شناخته شده، اما در نهایت به یک سبک جهانی بدل شده و نویسندگان ادبیات ملل مختلف جهان آن را در آثار داستانی خود به کار گرفته‌اند. در ادبیات کردی نیز برخی از نویسندگان و رمان‌نویسان این سبک ادبی را برای آثار خود برگزیدهاند. یکی از برجسته‌ترین این رمان‌نویسان بختیار علی، شاعر و رمان‌نویس سرشناس کردستان عراق است که در واقع پرچم دار این سبک ادبی در ادبیات کردی به حساب می‌آید. مهمترین اثر بختیار علی که می‌توان برخی از مولفه‌های رئالیسم جادویی را در آن یافت، رمان ئێواره‌ی په‌روانه است که در آن با بهره‌گیری از این سبک ادبی به بیان درد و رنج ملت کرد و جستجوی هویت گمشده‌ی آنها و معضلات و مشکلاتی که جامعه‌ی سنتی کردی با آنها مواجه است، پرداخته است. در این پژوهش تلاش می‌شود با استفاده از روش توصیفیتحلیلی، مهم‌ترین مولفه‌های رئالیسم جادویی، در رمان ئێواره‌ی په‌روانه بختیار علی بررسی شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بختیار علی این مولفه‌ها را در قالب دوگانگی و تقابل جهان خیالی و واقعی، رازگونگی پرواز پروانه‌ها در جای جای رمان به ویژه در روز اعدام پروانه، استحاله پروانه به گرد و غبار، کشمکش پروانه برسر دنیای خیالی، عینیت در غبار شدن پروانه‌ها و صدا و بو در صدای مرگ و بوی خون به کار برده است.

Elements of Social Realism in Bakhtiar Ali’s Parwane’s Evening

Magic Realism is a mode of literary realism in which elements of magic and fantasy are mixed with everyday facts, so that it is sometimes impossible to know fction from fact. In this mode of writing, fantastic and supernatural events are presented in a way that the reader accepts them a natural and real. As a school of writing, it has a few elements which include binary opposition, mystery, metamorphosis, objectifcation, willing silence, sound and smell. Sometimes attributed to Latin America or the Middle East, Magic Realism is now a universal literary mode practiced by many author from around the globe. Among these authors is Iraqi Kurdish Bakhtiar Ali who is indeed the forerunner of this style of writing in Kurdish. Ali’s most characteristic novel in this mode is Parwane’s Evening in which the author deals with Kurdish people’s sufferings, their search for their lost identity and the problems in traditional Kurdish society. Tis study is an attempt to apply a descriptiveanalytical methodology to identify the typically magical realist elements in Ali’s novel. Te results of the study show that these elements are embodied as fact/fction bipolar, mysterious flight of the butterflies, especially on the day Perwane is executed, metamorphosis of Perwane into dust, the struggle of Perwane over the unreal world, objectifcation in the metamorphosis of the butterflies, and the use of sound and smell for death and blood respectively.