پاێه‌مووری (رثا) در ادبیات شفاهی کردی جنوبی

مرثیه‌سرایی از گونه‌های موجود و رایج در ادبیات اکثر زبان‌ها و گویش‌هاست. ادبیات کردی جنوبی نیز که با گویش‌های کلهری و فَیلی شناخته می‌شود، از کاربرد این نوع ادبی به دور نمانده است. در نوعی از مرثیه که در ابیات کردی جنوبی اصطلاحاً «پاێه‌مووری» یا «مور» نام دارد، افتخارات، خصلت‌های پسندیده، گاهی ویژگی‌های ظاهری و دیگر ویژگی‌های نیکِ عزیز از دست‌رفته بر شمرده می‌شود؛ گاهی نیز گوینده در لابه‌لای این یادکرد، برای مصائب خود به لابه و زاری می‌پردازد. زن، مرد خانه و کودک، از جمله منسوبانِ از دست‌رفتۀ فرد هستند که در مرثیه‌های کردی جنوبی از  آن‌ها نام برده می‌شود. نویسندگان این پژوهش، با بررسی‌های میدانی در میان مردان و زنان کهنسال – به‌عنوان حافظان اصلی سوگ‌سروده‌ها این مویه‌ها را گردآوری کردند و به‌منظور تبیین «مور» به‌عنوان یکی از نمودهای فرهنگی، ضمن دسته‌بندی، به بررسی مضامین و تبیین و تحلیل آن‌ها پرداختند.

Elegy in the Southern Kurdish Oral Literature

Elegy is one of the most common and existing genres in the literature of most languages and dialects. The southern Kurdish literature that is known with feyli and Kalhori dialects, has also not gone away from the use of this genre of literature. In a kind of elegy that is called “Pâêa muri” or &Mur& in the southern Kurdish region, the honors, praised personality traits, good morals, and sometimes physical appearance of the dear deceased ones are counted. Sometimes, the speaker in this memorial speaks for his own sufferings as well. The woman, the man of the house, and the child are among the privileged individuals mentioned in the Kurdish elegies. The authors of this research collected these musicals with field surveys among older men and women as the main guardians of the suspicion. In order to explain Mur as one of the cultural phenomena, in addition to categorizing, they examined the content and explained and analyzed them.