واکاوی هژمونیک گفتمان در قرآن کریم(نمونه موردی: داستان حضرت نوح(ع))

دیدگاه گفتمان با رویکرد نشانه- معناشناختی معتقد است که عوامل نشانه- معنایی در تجزیه و تحلیل و تولید و دریافت معنای یک زبان نقش و تاثیر به سزایی دارند. در چنین رویکردی، بر خلاف روش‌های مبتنی بر ساختگرایی آنچه که دارای اهمیت است نوعی حضور و موضع گفتمانی است که پویا و محرک بودن آن همواره ما را با نوعی جهت گیری گفتمانی، توسعه روابط، تعامل بین نیروهای هم سو یا هم گرا و نا هم سو یا واگرا سوق می‌دهد. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی - توصیفی به بررسی مولفه‌های مذکور در داستان حضرت نوح (ع) و قومش پرداخته شده است. این داستان به دلیل داشتن ماهیت گفتمان روایی، حاوی شَوِش‌ها و کُنِش‌های متعدد و ارزش محور است و برای بررسی نشانه-معناشناسی نظام‌های حاکم در آن درخور توجه می‌باشد. در این پژوهش هژمونی مطلوب حضرت یعنی ابلاغ و ترویج حقانیت و یگانگی خداوند به کمک نشانه-معناشناسی نشان داده می‌شود. در این جستار، انواع نظام‌های گفتمانی از قبیل نظام کنشی، نظام عاطفی و نظام تنشی و شگردهای پردازش مفهوم، انتقال پیام و ارتباط با مخاطب در داستان ارزیابی و نشان داده شد چگونه حضرت، با استفاده از نظام‌های گفتمان به تبیین احدیت خداوند، نجات قومش و هلاک شدن کافران می‌پردازد و گفتمان توحید را برای تعداد کمی از یارانش هژمونیک می‌نماید.