معیارهای ارجمندی و فضیلت سنجی انسان ها از منظر قرآن و حدیث

سوال در مورد چیستی انسان و نیز با چه معیارهایی می توان مقام و منزلت او را سنجید و مورد ارزیابی قرار داد. از جمله سوالات بسیار مهم و سرنوشت سازی است که می تواند در حوزه ی مطالعات و پژوهش های مربوط به علوم انسانی بویژه موضوع انسان شناسی، محور و مبنا قرار گرفته، راهگشا و تعیین کننده باشد. البته در این باره تاکنون از سوی برخی افراد و مکاتب بشری اظهار نظرهای عجولانه و جاهلانه ای شده است. لکن ورود به اینگونه مسائل چون خارج از عهده و سنگین تر از توانشان بوده، نتوانسته اند ره بجایی ببرند ولذا در این عرصه، جز ناکامی و سردرگمی، حاصلی نداشته اند. اما در این رابطه تنها منبع مطمئنی که بدرستی و بدور از هرگونه خطا و اشتباه می تواند ذهن و فکر بشر را به سمت دریافت معیارهای صحیح و بلامنازعه ی سنجش و رتبه بندی انسان ها هدایت و راهنمایی کند. بلاشک، منبع وحیانی (قرآن) و به تبع آن سخنان و احادیث تربیت یافتگان مکتب وحی است. زیرا محور و هدف اصلی کلام وحی و بطور کلی رهنمودهای دینی، در حقیقت بمعنای نقشه و دفتر راهنمایی است برای مهندسی و ساختن انسان کامل با ملاک ها و الگوهای کاملاً درست، بعنوان اشرف مخلوقات و گل سرسبد نظام آفرینش. بدین معنا که اگر انسان بخواهد و بتواند خود را در این مسیر هدایت و تربیت دینی و قرآنی قرار دهد قطعاً منزلت و ارزش حقیقی خود را پیدا خواهد کرد و به مقام خلیفه اللهی که هدف خلقت انسان هم جز این نیست، سرانجام خواهد رسید. با همین ایده و انگیزه در این پروژه ی تحقیقی هم در قالب یک مقاله ی پژوهشی، و به روش تفسیر موضوعی سعی شده است که معیارهای صحیح فضیلت و برتری انسان ها با مراجعه به منابع و متون دینی (قرآن و حدیث) مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. زیرا اولین گام برای رسیدن به مقام والای انسانیت و فرزانگی، بطور طبیعی، شناخت درست و عمیق این معیارهاست.