بررسی پیامدهای کاربست نظریه تمایز در مطالعات قرآنی

سوسور، فیلسوف زبان شناس قرن نوزدهم، در زبان شناسی نظریه ای را با عنوان «تمایز زبان از گفتار» مطرح کرده که بر اساس آن، ماهیت زبان متفاوت از ماهیت گفتار است. از دیدگاه او، زبان برخلاف گفتار، ماهیتی اجتماعی، ساختاری و تمایزی دارد؛ از این رو، گفتار تابع زبان است و بر اساس معیارهای آن سنجیده می شود. کاربست این نظریه در مطالعات قرآنی، با پیامدهایی همراه است که نمی توان این پیامدها را پذیرفت. پیامد اول ‌آن، عرفی محض دانستن معانی آیات قرآن و عدم توجه به مقصود خداوند از آیات است. پیامد دوم، ذهنی و تمثیلی صرف دانستن آیات قرآن و عدم پیوند آن ها با مصادیق عینی است. پیامد سوم، تاریخی بودن تفسیر قرآن به دلیل سیالیت معنای واژگان است؛ به گونه ای که معانی قرآن به آن نحو که امروزه بر آن باور داریم، به دوره نزول آن اختصاص دارد و از پویش در زمان محروم است.