بررسی رابطه پارامترهای دوام و مقاومت فشاری در پوشش بتنی کانال های آبیاری(مطالعه موردی در همدان)

بتن با دوام بتنی است که قابلیت خدمت رسانی خود را در طول عمر پروژه و در شرایط مختلف حفظ کند.  بر اساس منابع موجود، برخی از پوشش های بتنی که در روزهای اولیه اجرا دارای مقاومت فشاری مناسبی هستند، به دلیل نداشتن دوام، بعد از مدت زمانی دچار تخریب شده اند.  در این پژوهش، رابطه بین پارامترهای مختلف دوام (جذب آب اولیه، جذب آب نهایی، عمق نفوذ آب و تخلخل) با پارامتر مقاومت فشاری در پوشش بتنی کانال های آبیاری وراینه و دینگله کهریز در استان همدان بررسی شده است.  برای این منظور از پوشش بتنی این کانال ها به ترتیب 15 و 12 مغزه بتنی به قطر 69 میلی متر و با طول متفاوت تهیه و پارامترهای دوام و مقاومت فشاری آنها در آزمایشگاه تعیین گردید.  بر اساس نتایج این پژوهش مشخص شد که پاره ای از پارامترهای دوام با مقاومت فشاری مغزه ها، رابطه خطی ندارند که بتوان با بالا بودن مقاومت فشاری از دوام نمونه ها نیز اطمینان داشت.  لذا در ارزیابی کیفیت دوام پوشش بتنی برای شرایط یخبندان، نمی توان تنها به مقاومت فشاری اکتفا کرد.  از کل نمونه های تهیه شده در کانال های وراینه (15 مغزه) و دینگله کهریز (12 مغزه)، به ترتیب 6 و 4 مورد از مغزه ها (40 و 34 درصد) دارای مقاومت فشاری بالاتر از حداقل توصیه شده بودند.  از بین مغزه هایی با مقاومت فشاری قابل قبول به ترتیب 3 و 2 نمونه (50 درصد نمونه هایی با مقاومت فشاری قابل قبول) به رغم مقاومت بالا، مشخصات دوام قابل قبول را برای جلوگیری از تخریب در شرایط یخبندان و ذوب مکرر نداشتند.  نتایج بررسی ها نشان می دهد که عمق نفوذ آب و تخلخل متوسط مغزه ها بیش از 2.5 برابر و جذب آب اولیه و نهایی متوسط مغزه ها بیش از 1.5 برابر مقدار مجاز است که بیانگر فضاهای کرمو و متصل به همدیگر و محیط مناسب برای نفوذ و تجمع آب و ایجاد یخبندان و تخریب می باشد.  همچنین نتایج بررسی ها نشان می دهد که برخی از نمونه ها با پارامترهای دوام مختلف (کمتر یا بیشتر از حد مجاز برای شرایط یخ زدن و ذوب شدن مکرر) دارای مقاومت فشاری نسبتا ثابت هستند.  از این رو با داشتن مقدار مقاومت فشاری قابل قبول نمی توان از با دوام بودن پوشش اطمینان داشت و برای این منظور لازم است آزمایش های خاص مربوط به دوام را اجرا کرد.

relationship between compressive strength and durability in concrete linings of irrigation canals in hamedan, iran

concrete is the most common material used to line irrigation canals and must maintain its durability for the lifetime of the canal. compressive strength has been used as an index to control the quality of concrete; concrete that remains durable under freeze-thaw conditions is that with high compressive strength. research has shown that concrete linings can show suitable compressive strength in the first days of existence, but begin to decompose after a period and lose the property of durability. the present study examined the relationship between compressive strength and the durability parameters of initial water absorption, final water absorption, water penetration depth and porosity in the variyaneh and dingel-e kahriz irrigation canals in the province of hamedan.  laboratory testing was carried out on 27 cores (69 mm in diameter; different lengths) extracted from the concrete linings of canals. the cores were prepared and their compressive strength and durability parameters were determined. the results show an inverse linear relationship between the compressive strength and density of the samples and their porosity. the durability parameters of initial water absorption, final water absorption, and water penetration depth showed no significant relationship. the results indicate that compressive strength is not sufficient for evaluation of the durability of concrete lining. of the 27 cores, 40% had acceptable compressive strength. of these, 50% showed acceptable durability parameters for exposure to freeze-thaw. the results also showed that the mean penetration depth and porosity of the samples were >2.5 times greater than the maximum recommended values and that the initial and total water absorption values were >1.5 times greater than the maximum recommended values. it is evident that the concrete linings will decompose more quickly than the anticipated lifetime from the influence of water and other expansive solute solutions in cold weather. it was noted that samples having similar compressive strengths had durability parameters that were greater or less than acceptable values. these results suggest that the compressive strength of concrete alone is insufficient to ensure durability and it is necessary to examine additional parameters affecting the lifetime of the concrete linings.