بازنمایی الگوی نفوذ راهبردی انگلستان در پوشش نوسازی در ایران: طرح یک الگوی آموزشی

اساساً نفوذ در اشکال مختلف، یکی از روش‏های تخریب، براندازی و سلطه بر کشورها است. از منظر تبارشناسی دشمنان ایران در طول تاریخ برای رخنه در مدیریت، قدرت و استقلال کشور از شیوه های متفاوتی استفاده کرده‏اند. موضوع نفوذ در سال های اخیر در ادبیات سیاسی ایران نیز رواج زیادی یافته است. مقاله حاضر بدنبال پاسخ به این سوال است که الگوی نفوذ انگلیس در ایران طی دوره قاجار چگونه بوده است؟ پاسخ به این سوال می‏تواند شناخت خوبی را برای مدیریت سیاسی در زمان حال فراهم کند. بر اساس جمع‏آوری اسنادی، کتابخانه‏ای و پنل خبرگی انجام شده 12 مولفه و عامل اصلی در شکل‏گیری الگو نفوذ انگلیس در ایران در دوره قاجار با شعار نوسازی شناسایی شده است. تجزیه و تحلیل شبکه‏ای مبتنی بر نرم افزار میک مک نشان می‏دهد که الگوی نفوذ راهبردی انگلیس در ایران مبتنی بر چهار عامل محوری شامل قاچاق اسلحه، مبارزه با تجارت برده و دزدی دریایی(مولفه ‏d)، ایجاد تشکیلات فراما‏سونری و فراماسونرها(مولفه h)، تغییر ساختار اقتصادی وشکل‏گیری وابستگی (مولفه l) و ایجاد اختلاف و درگیری میان نیروی‏های اجتماعی (مولفه k) در پوشش نوسازی بوده است. به عبارتی روابط مولفه‏های چهارگانهh, d,l,k از بین مجموعه روابط موجود، روابط قوی‏تر و موثرتری را در شکل‏گیری الگوی نفوذ به نمایش می‏گذارند. تداوم بخش مهمی از این مولفه‏ها در شرایط کنونی نیز قابل ردیابی است.