مقایسه اثربخشی درمان اعتیاد دوازده‌قدم و درمان چندبعدی معنوی بر سلامت روان و پایبندی مذهبی در افراد وابسته به مواد

سوءمصرف مواد و اعتیاد از مهم‌ترین مسائلی است که عوارض آن تهدیدی جدی برای جامعه محسوب می‌شود و درمان آن بدون توجه به عوامل مرتبط، زمینه‌ساز و تشدیدکنندۀ آن امکان‌پذیر نیست. هدف از پژوهش حاضر، مقایسۀ اثربخشی برنامۀ درمان اعتیاد دوازده‌قدم و درمان چندبعدی معنوی بر سلامت‌روانی و پای‌بندی مذهبی در افراد وابسته به مواد بود. روش پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون بوده است و از جامعۀ آماری افراد وابسته به مواد زندان فشافویۀ تهران در سال 1397، تعداد 30 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه 15 نفره درمان اعتیاد دوازده‌قدم و درمان چندبعدی معنوی جایگزین شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های سلامت عمومی و پای‌بندی مذهبی استفاده شد و داده‌ها با روش تحلیل کوواریانس چند‌متغیره و آزمون تی همبسته تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین اثربخشی دو برنامۀ درمان چندبعدی معنوی و درمان دوازده‌قدم بر مولفه‌های سلامت روانی تفاوت معناداری وجود ندارد، اما بین دو درمان بر مولفه‌های پای‌بندی مذهبی تفاوت معناداری وجود دارد و باتوجه به میانگین، درمان چندبعدی معنوی نسبت‌به درمان دوازده‌قدم تاثیر بیشتری بر افزایش پای‌بندی و کاهش دوسوگرایی و ناپای‌بندی مذهبی دارد. بر‌اساس یافته‌ها می‌توان گفت هر دو درمان را می‌توان برای کاهش مشکلات سلامت روانی افراد وابسته به مواد استفاده کرد، اما درمان چندبعدی معنوی اثربخشی بیشتری بر پای‌بندی مذهبی افراد وابسته به مواد دارد.

Comparison of the effectiveness of 12-step addiction treatment and Spiritually Multidimensional Psychotherapy on mental health and religious adherence in Substance Dependents

Substance abuse and addiction is one of the most important issues whose side effects are considered a serious threat to society and its treatment is not possible without considering the relevant, antecedent and precipitating factors. The aim of this study was to compare the effectiveness of a 12step addiction treatment program and Spiritually Multidimensional Psychotherapy on mental health and religious adherence in substance dependents. The research method is quasiexperimental with pretestposttest design and from the statistical population of substance dependents in Fashafouyeh Penitentiary in Tehran in 2018, 30 people were selected using available sampling method and randomly divided into two groups of 15 addicts. General health questionnaire and religious adherence scale were used to collect data and the data were analyzed by multivariate analysis of covariance and paired ttest. The results showed that there was no significant difference between the effectiveness of two programs of Spiritually Multidimensional Psychotherapy and twelvestep treatment on the components of mental health (p <0.01), but there was a significant difference between the two treatments on the components of religious adherence. Considering the average, Spiritually Multidimensional Psychotherapy has a greater effect on increasing adherence and reducing ambivalence and religious instability than twelvestep therapy (p <0.01). Based on the findings, it can be said that both therapies can be used to reduce the mental health problems of substance dependents, but Spiritually Multidimensional Psychotherapy is more effective on the religious adherence in substance dependents.