تدوین درمان‌ شناختی - رفتاری بی‌خوابی مطابق با فرهنگ ایرانی

هدف از پژوهش حاضر، بررسی عوامل فرهنگی  اجتماعی موثر در مدیریت بی‌خوابی و اثربخشیِ درمان شناختی  رفتاری بی‌خوابی بر مبنای فرهنگ ایرانی است. این پژوهش در دو بخش کیفی و کمّی اجرا شد. در بخش کیفی ابتدا از 19 شرکت‌کننده‌ بزرگ سال دارای تجربه‌ غیر بالینی بی‌خوابی مصاحبه‌ کیفی به عمل آمد. سپس با 7 درمان‌گر دارای تجربه‌ اجرای درمان استاندارد شناختی  رفتاری بی‌خوابی مصاحبه شد و از 5 مراجعِ این درمان نیز مصاحبه به عمل آمد. متن تمامی مصاحبه‌ها را دو نفر به صورت جداگانه کدگذاری کردند و در پنج جلسه بین کدگذاران توافق ایجاد شد. سپس نتایج کدگذاری‌ها با روش تحلیل مضمون تحلیل شد و در بخش کمّی درمان انطباق‌یافته روی 10 مراجع دارای بی‌خوابی اجرا شد. به منظور انطباق فرهنگی این درمان با بافتار اجتماعی  فرهنگی ایران، پنج انطباق در درمان انجام شد: مدت درمان کوتاه شد، اعضای خانواده در فرایند درمان مشارکت داده شدند، از اصول مصاحبه‌ انگیزشی استفاده شد، مولفه‌های آموزشی متناسب با فرهنگ به درمان افزوده شد، و برخی مفهوم‌سازی‌های مذهبی در آن گنجانده شد. در بخش کمّی، اثربخشی این درمان در 6 شاخص خواب (ارزش پی = کوچک‌تر از 0.001، مجذور اتا = بین 0.50 تا 0.80) و همچنین در شاخص شدت بی‌خوابی (ارزش پی = کوچک‌تر از 0.001، مجذور اتا= 0.56) مورد تایید قرار گرفت. نتایج این مطالعه، عوامل فرهنگی  اجتماعی مرتبط با تجربه‌ بی‌خوابی (موانع کمک‌طلبی، راهبردهای رفتاری مورد استفاده، باورهای ناکارآمد رایج درمورد خواب و درمان‌های ترجیحی بی‌خوابی) در جامعه‌ ایران را نشان می‌دهد و از اجرای درمان شناختی رفتاری بی‌خوابی مطابق با فرهنگ ایران حمایت می‌کند.

Development of a Culturally Adapted Cognitive-BehaviorTherapy for Insomnia in Iran

This study aimed to investigate the sociocultural factors affecting insomnia management and the effectiveness of a cognitivebehavioral therapy for Insomnia  (CBTI) based on Iranian culture. This research was conducted in two parts: Qualitative and quantitative. The first part examines the sociocultural factors affecting management and treatment of insomnia. In the qualitative part, qualitative interviews were conducted first with 19 adult participants with nonclinical insomnia experiences. Then, 7 therapists experienced in CBTI standard treatment were interviewed and 5 clients of this treatment were interviewed as well. The transcripts of all the interviews were coded by two coders, and an agreement was reached between them in five sessions. In order to culturally adapt this treatment to the sociocultural context of Iran, five adaptations were made in the treatment: The duration of treatment was shortened; family members were involved in the treatment process; the principles of motivational interviewing were used; educational components appropriate to Iranian culture, and religious conceptualizations were included in the  treatment. In the quantitative part, the effectiveness of this treatment was confirmed in 6 sleep indices (p < /em> < .001, η2= .50 to .80) and also in insomnia severity index (p < /em> < .001, η2= 0.56).  The results of this study show sociocultural factors related to the experience of insomnia in Iran (including barriers to helpseeking, commonly used behavioral strategies, common dysfunctional beliefs about sleep, and insomnia treatments preferences).