تحلیل جامعه ‌شناختی هزار و یک شب با تاکید بر نظریۀ «قدرتِ نرم» میشل فوکو

اگر «گفتمان قدرت» را نیروی ذاتی همۀ ساختارهای اجتماعی بدانیم، سزاوار است که ساختارهای ادبی نیز در چهارچوب قدرت، بررسی و تحلیل شوند. از نظر فوکو اصناف و دستگاه‌ها، همه و همه در گفتمان قدرت دخالت دارند. با توجّه به این تفکّر، سینما، معماری، نقّاشی، ادبیّات، موسیقی و مذهب، همگی از کانون‌های قدرت در اجتماع محسوب می‌شوند که بر حسب زمان و مکان، قدرت و تسلّط نسبی می‌یابند. «حکایت» نیز به عنوان قالبی از نظام ادبی غالب جهان، ساحت‌هایی از «گفتمان قدرت» را با خود انتقال می‌دهد؛ قدرتی نرم که با استفاده از شگردها و ترفندهای ادبی، خشونت را کاهش و سدّ راه استفاده از قدرت سخت می­شود. روش تحقیق در این مقاله، کتابخانه‌ای، تحلیلی و مطالعۀ کیفی است که با تاکید بر گفتمان قدرت فوکو، به نقد و تحلیل جامعه­شناختی کتاب هزار و یک شب می­ پردازد. پیش‌فرض این است که حکایت‌های هزار و یک شب با تاکید بر کارکرد و نقش اجتماعی آنها، نشان‌دهندۀ گفتمان غالب «قدرت نرم» در بافت خود هستند؛ در نتیجه آن حکایات قادرند سدّ راه خشنونت و مرگ شوند و قدرت سخت را به تعویق بیندازند. ابعاد آشکار قدرت در لایه‌های پنهان هزار و یک شب عبارت‌اند از: قدرت نرم (چیرگی روانی)، قدرت فردی دو سویه (شهرزاد- شهریار) و قدرت جذب جنسی (بدن و به‌طور ویژه اندام زنانه). در این مقاله ساحت های قدرت هنری و نرم هزار و یک شب مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

sociological analysis of a thousand and one nights from the discourse of power perspective of foucault

all social mechanisms have been based on discourse of power and accepting this source, needs familiarity with power and pyramid of power too. in foucault's view, class and all devices involved in thediscourse take part in dialogue of power. cinema, religion, painting,architecture, literature and music, all centers of power and dominationof time, location of the band or lose are among the prominent factors inthis respect. according to this thinking, cinema, architecture, painting,literature, music and religion are all considered to be centers of powerthat have relative power and dominance in terms of time and place.narrative is also a form of the overriding literary system in theworld. conveys areas of soft power discourse. the research methodin this article is a library, analysis and qualitative study, which, withhighlighting on the discourse of foucault's power, will be a qualitativecritique and analysis of the stories in the book one thousand and onenights. the premise is that the one thousand and one nightsanecdotes, by emphasizing their function and social role in theircontext, represent the dominant discourse of soft power. anecdote,as well as other members of the literary system so dominates the worldof discourse of power with the transfer. in this article the criticalanalysis of the book a thousand nights with the approach of discourse of power foucault will be explains.