کارکردهای عنوان داستان در داستان‌های کوتاه ایرانی(با تکیه بر داستان‌کوتاه‌نویسان شاخص پیش از انقلاب اسلامی)

عنوان داستان، نخستین دریچه ای است که نویسنده و خواننده از طریق آن با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. این نوع پیرامتن کوتاه، با دلالت مستقیم یا غیرمستقیم به موضوع داستان، اولین عاملی است که خواننده را به دنیای داستان، معنای آن و برگزیدن رویکردی خاص به آن راهنمایی می کند؛ به ویژه در داستان کوتاه که به سبب کوتاه بودنش، از همان آغاز، تکتک واژگان مقتصدانه و کارکردگرایانه استفاده می شوند. نگارنده در پژوهش حاضر، به دنبال آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی، کارکردهای عناوین تعدادی از داستانهای کوتاه  نویسندگان شاخص حوزۀ ادبیات داستانی ایران را تبیین و بررسی کند. نتایج نشان میدهد که از میان کارکرد توصیفی، عناوینی که مربوط به محتوای اثر هستند، کاربرد بسیار چشمگیرتری در مقایسه با عناوینی که دربارۀ فرم یا قالب اثر هستند، دارند؛ همچنین در میان عناوین مضمونی، به ترتیب عنوان های استعاری، موضوعی و کنایهای و تعریضی شایان توجه نویسندگان بودهاند. از لحاظ کارکرد ارزشگذاری، اشاره به مرام و جهانبینی نویسنده، مسائل فرهنگی همچون اعتقادات و باورهای ایرانیان، مسائل سیاسی- اجتماعی نظیر غربزدگی ایرانیان و سلطۀ بیگانگان بر آنان و ناکامی و سرخوردگی حاصل از واقعۀ کودتای 28 مرداد، مسالۀ بینامتنیت و در نهایت اقلیمگرایی، ازجمله برجسته‌ترین ارزشهای ضمنی و نهفته در عناوین به‌شمار میروند و بر این اساس، آنها در دو دستۀ تقابلی وضعیت نامطلوب در برابر وضعیت مطلوب و غربگرایی در برابر ملیگرایی قرار میگیرند. سرانجام، از لحاظ کارکرد جذبکنندگی، شگردهای محتوایی نظیر جهان‌شمولی، پرسشانگیزی و هنجارشکنی درخور توجه ویژه داستاننویسان بودهاند و بر اساس شکل ظاهری، شگردهایی همچون اختصار و اطناب و اشاره به مسائل بلاغی کاربرد گسترده یافته‌اند.

functions of story titles in iranian short stories (based on prominent short story writers before the islamic revolution)

the title of the story is the first path through which the writer and the reader communicate with each other. this type of short paratext, directly or indirectly implying the subject of the story, is the first factor that guides the reader to the world of the story, its meaning, and the selection of a specific approach to it. this is more evedent when it coms to the short story because of its shortness, each and every word is used sparingly and functionally from the very beginning. in the current research, the author seeks to examine the functions of the titles in a number of short stories by prominent iranian fiction writers using a descriptive-analytical procedure. the results show that among the descriptive functions, the titles that are related to the content of the work have a much more significant use compared to the titles that address the form or format of the work. also, among the thematic titles, metaphorical, thematic, ironic, and descriptive titles have been noticed more by authors. in terms of the evaluation function, referring to the author’s moral and worldview, cultural issues such as the iranians beliefs, political-social issues such as the westernization of iranians, the domination of foreigners over them, and the failure and disappointment resulting from the august 28th coup, the issue of intertextuality and finally, climateism are among the most prominent implicit and hidden values in the titles. they are provided in two opposite categories comprising; unfavorable situation against favorable situation and westernism against nationalism. with respect to the function of attraction, content strategies such as universality, questioning, and norm-breaking have been worthy of special attention to story writers, and based on their appearance, strategies such as brevity, admonition, and rhetorical issues have been widely used.