بررسی منظومۀ ناظر و منظور وحشی بافقی بر اساس الگوی ریخت شناسی پراپ

ناظر و منظور سرودۀ وحشی بافقی یکی از شیواترین و جذاب‌ترین منظومه‌های ادبیات غنایی است که به استقبال از خسرو و شیرین نظامی سروده شده و با وجود بیانی شیوا و جذابیت داستانی، کمتر به آن توجه  شده است، نام این شاعر در ادبیات قرن دهم در مکتب واسوخت در زمرۀ تواناترین شاعران است؛ زیرا شاعرش با زبانی سهل و ممتنع و پر از صداقت همراه شده و از منظر ساختارگرایی مشابه برخی از قصه‌های پریان است. پراپ با طرح و تبیین ساختار روایی قصه‌های پریان، نشان داده است، قصه‌ها در عین تنوع، از نظر انواع قهرمان و عملکردشان دارای وحدت هستند. این مقاله درصدد است ساختار روایی داستان ناظر و منظور را بر اساس دیدگاه ریخت‌شناسی پراپ بررسی نماید تا کارایی الگوی پراپ در ساختار منظومۀ مذکور در بخش‌های خویشکاری، شخصیت‌ها و صفات آنان، حرکت‌ها و انگیزش را با رویکردی تطبیقی- تحلیلی نشان دهد. نتیجه بررسی نشان می‌دهد ساختار داستان از بیست‌وهفت خویشکاری، پنج حرکت و پنج شخصیت تشکیل شده است؛ بنابراین منظومۀ ناظر و منظور از نظر سیر داستانی، شخصیت‌ها و اعمال و کنش‌های آن‌ها و خویشکاری‌های مذکور در ذیل الگوی ریخت‌شناسی پراپ قرار می‌گیرد.

examining the nazer and manzoor poetry of vahshi bafghi based on propp’s morphology

nazer and manzoor written by vashvih bafghi is one of the most eloquent and attractive verses of lyrical literature, which was written to welcome nezami’s khosro and shirin and despite its eloquent expression and story charm, it has been less noticed in the name of this poet in the verses of the 10th century. he is one of the most capable poets in the school of vasukht because her poet is associated with an easy and restrained language full of honesty, and from the point of view of structuralism, it is similar to some fairy tales. by designing and explaining the narrative structure of fairy tales, propp has shown that the stories, despite their diversity, have unity in terms of the types of heroes and their functions, so this article tries to examine the narrative structure of the story of the “nazer and manzoor”  based on propp’s morphological point of view, in order to evaluate the effectiveness of propp’s model. in the structure of the mentioned system, in the parts of self-work, it tries to show their characters and traits, movements and motivation with a comparative-analytical approach. the result of the investigation shows that the structure of the story consists of twenty-seven actions, five movements and five characters; therefore, the system of “nazer and manzoor” collection,  has the specific process of  the story, the characters and actions, and actions that mentioned above are under the morphological model of propp.