رویکردهای چندگانه در تحلیل حکایت «فقیه و پدر» از گلستان

گلستان سعدی به دلیل جامعیت در مضمون و عرضه ابعاد مختلف تجربه انسانی، برای نگریستن از زوایای مختلف قابلیت های بالقوه زیادی دارد. مبنای نظری این پژوهش از دیدگاه برسلر مایه می‌گیرد که نقد نسبی گرا صرفاً قائل به وجود نظریه ای واحد نیست و از نظریات گوناگون و حتی مغایر بهره می گیرد. رویکرد مطلق گرا همان طور که زوایایی پنهان یک اثر را نشان می دهد، زوایای بسیار دیگر را نادیده می گذارد؛ بنابراین برای رسیدن به بینش عمیق و نشان‌دادن توان های بالقوه متن، مطلق گرایی کارآمد نیست. به تعبیر ایتالو کالوینو، نویسنده ایتالیایی، آثار کلاسیک همواره ابری از گفتمان‌های نقادانه ایجاد می کنند و هر بازخوانی از آنها، کشف تازه ای است. این مقاله درصدد است با اتخاذ رویکردهای متفاوت در خوانش حکایتی از گلستان سعدی علاوه‌بر تحلیل زوایای پنهان متن، ایجاز و فشردگی مفهومی را به مثابه وجه هنری این حکایت نشان دهد. در این پژوهش، به روش توصیفی- تحلیلی حکایت «فقیه و پدر» از باب دوم با رویکردهای نقد نو، روایت شناسی، بلاغت، بینامتنیت و نقد اخلاقی تحلیل شده است. در نقد نو به مسالة تنش و هم‌پیوند عینی و نیز دلالت های ضمنی برخی واژگان پرداخته شده است. در روایت شناسی جنبه های روایی متن خصوصاً از نظر کشمکش و صدای راوی تحلیل شده است. در تحلیل بلاغی، به حکایت از نظر شیوة تاثیر بر مخاطب و روش استدلال نگریسته شده، تحلیل بینامتنی نیز در قالب کاربرد آیه، حکایت درونه ای، تلمیح به شعر سنایی و تداعی محتوای مشابه در دیگر آثار سعدی ارائه شده است. در نقد اخلاقی، متن با رویکرد اخلاق توصیفی و هنجاری بازخوانی شده است. این رویکردها براساس قابلیت متن و توان خواننده برای به فعلیت درآوردن زوایا و سفیدخوانی های متن قابل گسترش است. هریک از این رویکردها به منزله پرتوی است که بر زوایای تاریک حکایت تابانده می شود. نتیجة چنین تحلیلی دریافت کلیت اثر هنری و درک ایجازی است که نه در سطح لفظ، بلکه در سطوح معنایی قابل درک است.

multiple approaches in analyzing the story of faqih and father from golestan

golestan saadi, due to the comprehensiveness of the theme and the breadthof different dimensions of human experience, has many potential capabilitiesto look at it from different angles. the theoretical basis of this research isbased on bresler's point of view that relativistic criticism does not simplybelieve in the existence of a single theory and uses various and evencontradictory theories. as the absolutist approach shows the hidden anglesof a work, it ignores many other angles; therefore, absolutism is not efficientto achieve deep insight and show the potential powers of the text. accordingto italo calvino, the italian writer, classic works always create a cloud ofcritical discourses and every re-reading of them is a new discovery. byadopting different approaches in reading a story from golestan saadi, inaddition to analyzing the hidden angles of the text, this article tries to showthe brevity and compactness of the concept as an artistic aspect of this story.in this research, the story of faqih and father from the second chapter hasbeen analyzed with the approaches of new criticism, narratology, rhetoric,intertextuality and moral criticism. in the new criticism, the issue ofobjective tension and conjunction as well as the implicit meanings of somewords have been discussed. in narratology, the narrative aspects of the texthave been analyzed, especially in terms of conflict and narrator's voice. inthe rhetorical analysis, the anecdote is looked at from the point of view ofthe way it affects the audience and the method of reasoning, intertextualanalysis is also presented in the form of the use of verse, internal anecdote,allusion to sana'i poetry and the association of similar content in other worksof saadi. in ethical criticism, the text has been reread with the approach ofdescriptive and normative ethics. these approaches can be expanded basedon the ability of the text and the ability of the reader to actualize the anglesand interpretations of the text. each of these approaches is like a ray thatshines on the dark corners of the story. the result of such an analysis isreceiving the totality of the work of art and a concise understanding that canbe understood not at the word level, but at the semantic level.