دیدگاههای مختلف ساختار تقابلی نشانه‌ها در رمانِ ارمیا

«تقابل‌های دوگانه»، روشی در تحلیل متون بر اساس نشانه‌شناسی ساختگرا، حاصل آموزه‌های «سوسور» و بیانگر آن است که کلیت اندیشگانی اثر بر پایۀ جفت‌های متضاد سامان می‌یابد؛ جفت‌هایی از قبیل «سیاه/ سفید»، «راست/ دروغ»، «فقیر/ غنی». تقابل‌های دوگانه در لایه‌هایِ زیرینِ پدیده‌هایی از قبیل زبان، جامعه، اندیشه، رفتار و فرهنگ مشاهده می‌شود، به آن‌ها معنا می‌دهد و با شکل‌دادن نظام‌های نشانه‌ای و الگوهای خاص، معابر ارتباطی ایجاد می‌کنند. دوگانه‌ها در ساماندهی رمزگان و برجسته‌سازی نشانه‌ها موثرند. «ارمیا»، اولین رمان رضا امیرخانی، چالش‌های فکری رزمنده‌ای را در برخورد با برخی واقعیت‌های جامعۀ ایرانِ بعد از قطع‌نامه در فضایی «نشانه»ای و بستری از «دوگانه‌های متقابل» به تصویر می‌کشد. پژوهش حاضر با روش توصیفی₋ تحلیلی تلاش دارد تصویری از روابط نشانه‌ای رمان مذکور را به منظور رسیدن به لایه‌های پنهان متن ارائه دهد؛ ابتدا سه گروه رمزگان را که در هستۀ مرکزی رمان دست‌مایۀ طرح اندیشه‌های تقابلی‌اند تبیین می‌نماید، سپس دوگانه‌های متقابل را در دو گروه «اشخاص»: «مصطفا/ ارمیا»، «خانوادۀ ارمیا/ ارمیا»، «معمّر/ ارمیا»، «شهین/ ارمیا»، «مصطفا/ دیگر دوستان»، «کاووس/ ارمیا»، «ارمیای دیروز/ ارمیای امروز» و «مکان‌ها»: «جبهه/ شهر»، «شمال شهر/ جنوب شهر»، «سنگر ارمیا/ خانۀ ارمیا»، «جبهه/ دانشگاه»، «شهر/ معدن سنگ» دسته‌بندی، رمزگشایی  و تحلیل می‌کند و در نهایت نتیجۀ روابط تقابلی نشانه‌ها را در شکل‌گیری سه دیدگاهِ «انفعالی»، «مسئولانه» و «دغدغه‌مند» تبیین می‌نماید.

different views of contrastive structure of signs in ermia

“binary oppositions” are resulted from saussure’s doctrines and indicates that the work’s intellectual totality is based on opposite pairs. pairs including “black/white”, “truth/lie”, and “poor/rich”. binary oppositions are seen within the substrates of the phenomena such as language, society, thought, behavior, and culture; makes them meaningful and generates communicational gateways, forming sign systems and special patterns. binaries are effective in code organizing and highlighting the signs. “ermia” the first novel written by reza amirkhani, is the description of a warrior’s mental challenges in matching teachings of the holy defense (iran-iraq war) with some facts of iranian society after the security council resolution 598 that led to ceasefire and the people who were involved. the trace of binary appositions and its practical elegance are appreciated in the configuration of novel’s incidents. the present research applying a descriptive-analytical method, first of all explains three sets of codes associating with novel’s conflicting thoughts in order to access the hidden layers of text, then categorizes, decodes, and analyzes binary oppositions in two categories of “personalities” (mostafa/ermia, ermia’s family/ermia, moammar/ermia, shahin/ermia, mostafa/other friends, the families away from war/the families involved in war, kavoos/ermia, ermia in the past/ermia of today) and “places” (the front/the city, north of city/south of city, ermia’s trench/ermia’s home, front/university, city/rock quarry) and finally explains the consequences of oppositional relations of signs within the formation of three viewpoints: “passive”, “responsible”, and “concerned”.