بررسی حرکت‌های داستانی در قصّه‌های موش و گربه شیخ بهایی (براساس نظریه ریخت‌شناسی پراپ)

امروزه الگوی ریخت شناسی ولادیمیر پراپ، روایت شناس ساختارگرای روس، زیربنای اصلی بسیاری از الگوهای تحلیل ساختاری و ریخت شناسی را تشکیل می دهد. الگوی پراپ، ساختار قصّه‌های پریان را به هفت حوزه عمل و سی‌ویک کارکرد تقسیم می کند. اجزای هر داستان با توجه به کارکرد هر شخصیت و حوزه عمل او مشخص می شود. در این مقاله به روش توصیفی _ تحلیلی شیوه تحلیل محتوای هرمنوتیکی، داده ها تجزیه و تحلیل شده،  حرکت‌های موجود در داستان موش و گربه شیخ بهایی بررسی شده‌اند. یافته های پژوهشی پس از بررسی نمونه هایی از داستان موش و گربه و نمودارهای مربوط به ساختار متن و حرکت‌های داستان ها بیان‌گر آن است که این داستان ها دارای یک تا هفت حرکت اند و بسامد آن ها حدود پنجاه حرکت است و بیش ترین بسامد، مربوط به حکایت های دو حرکتی و سپس یک حرکتی است و دلیل این مساله این است که اکثر داستان ها از نوع حکایت قصّه در قصّه اند و این خصوصیت باعث شده تا داستان‌های این مجموعه دارای حرکت‌های متعدّد و متنوع باشند.

Examining the Element of Movement in Sheikh Bahaei’s Cat and Mouse (Based on Propp’s Morphology)

The morphology of Russian structuralist theorist, Vladimir Propp, has for decades been a template for structural and morphological analyses. Propp’s model breaks down the structure of folktales into thirtyone functions and seven ‘spheres of action’. Each tale’s components are devised in accordance with each character’s function and their sphere of action. The present article investigates the element of movement in Sheikh Bahai’s frame narrative Cat and Mouse. Based on library research, this study adopts a descriptive hermeneutic data analysis approach. After scrutinizing a selection of Cat and Mouse stories and the structural data and diagrams on the element of movement in the tales, the findings demonstrate that these tales have one to seven movements and their frequencies are roughly fifty, with twomovement and onemovement tales having the highest frequencies respectively; the reason for this is that these tales are frame narratives and this fact leads to the formation of a multiplicity and diversity of movements.