بررسی جریان سیّال ذهن در رمان داستان یک شهر با تاکید بر نقد مضمونی

زمان به‌عنوان یکی از عناصر اصلی نقد ادبی و رمان، از منظرهای مختلف قابل بررسی است. ژرژ پوله (1902-1999 م) یکی از نظریه‌پردازانی است که با تاکید بر اهمّیت عنصر زمان، برمبنای تصاویر و فضای داستانی، به درک نویسنده از زمان می پردازد. او بر آن است تا به یاری تصویرسازی نویسنده در داستان، ابعاد زمانی تاثیرگذار در خلق شخصیّت و پیش برد روایت، ما را با فضای غالب بر داستان آشنا کند تا ازراه واکاوی فضا به دریافتی دیگرگونه از متن دست یابیم. احمد محمود، از نویسندگان برجسته‌ معاصر است که بررسی آثار او اهمّیت عنصر زمان و مولّفه‌های وابسته به آن را در خلق روایت، شخصیّت و فضای داستانی نشان می دهد. به‌کارگیری جریان سیّال ذهن در رمان داستان یک شهر، روایت رویدادها در بستری از کش و قوس های زمانی و فضاسازی پیاپی تحت تاثیر تداعی ها و گسست های زمانی، موجب شد این رمان را با روش توصیفی تحلیلی و با تاکید بر نقد مضمونی ژرژ پوله بررسی کنیم. برآیند این بررسی نشان می دهد که تغییر مداوم زمان داستان بین حال و گذشته، روایت مدّتی طولانی از گذشته از دریچه‌ لحظاتی محدود از حال، تقابل زمان ذهنی و زمان عینی و بازنمایی لایه های درونی ذهن راوی، بهره گیری از تداعی های مکرّر، جابه جایی متناوب زمان و مکان، همه از ویژگی های داستان سیّال ذهن است که در این رمان دیده می‌شود.

The Study of Streams of Consciousness in Dastane yek shahr Novel with Emphasis on Thematic Criticism

Time, as one of the main elements of literary criticism and novels, can be examined from different perspectives. Georges Poulet (19021999) is one of the theorists who, by emphasizing the importance of the element of time, based on images and narrative space, deals with the author’s understanding of time. With the help of the author’s illustration in the story, the effective time dimensions in creating the character and advancing the narrative, he intends to make acquaint us with the dominant space of the story in order to achieve a different perception of the text through space analysis. Ahmad Mahmoud is one of the prominent contemporary writers whose works show the importance of the element of time and their related components in creating narrative, character and narrative atmosphere. The use of the stream of consciousness in Dastane yek shahr Novel, the narration of events in a bed of time and space, and the successive creation of space under the influence of associations and time discontinuities, made this novel descriptiveanalytical and with emphasis on criticism. Let’s examine the theme of Georges Poulet. The result of this study shows that the constant change of story time between present and past, longterm narration of the past through the lens of limited moments of the present, confrontation of mental time and objective time and representation of the inner layers of the narrator’s mind, using association frequent shifts, intermittent shifts in time and space are all features of the stream of consciousness in this novel.