بررسی تحلیلی منابع اقتباس داستان آب زندگی اثر صادق هدایت

داستان «آب زندگی» یکی از داستان های مجموعۀ زنده به گور اثر صادق هدایت است. این داستان در گونۀ داستان های تمثیلی به نگارش درآمده است و در جای جای آن، ارجاعاتی به ادبیّات کهن و کلاسیک فارسی و متن مقدّس قرآن کریم وجود دارد. در جستار پیش رو تلاش بر آن است تا ضمن بیان منابع اقتباس و الهام نویسنده از متون پیشین، به این مسئله پاسخ داده شود که نویسنده، متون پیشین را با دخل و تصرّف و خلاّقیت در متن خود گنجانده یا اینکه بی کمترین دخل و تصرّفی آن ها را به متن خود راه داده و مقلّد صرف باقی مانده است؟ روش پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی و کتابخانه ای؛ با تکیه بر پژوهش های صورت گرفته در این باب است. با بررسی منابع اقتباس نویسنده، این نتیجه حاصل شد که منابع مورد اقتباس نویسنده، داستان حضرت یوسف (ع) در قرآن کریم، داستان های شاه فریدون و داستان رستم و اسفندیار در شاهنامه‌ فردوسی و همچنین یکی از حکایت های گلستان سعدی است. به طور کلّی، نویسنده رویکردی خلاّقانه و همراه با دخل و تصرّف در چگونگی به کارگیری این منابع درپیش گرفته است. درنتیجه اثرش می تواند در چگونگی به کارگیری متون ادبی کهن و متون مقدس، به مثابه‌ الگویی فراروی نویسندگان قرار گیرد.

Analytical Study of Sources Adapted from the Story of Water of Life by Sadegh Hedayat

The story of &Water of Life& is one of the stories of Sadegh Hedayat’s in the collection of &Alive to the Grave&. This story has been written in the genre of allegorical stories and there are references to ancient and classical Persian literature and the text of the Holy Quran. In this article, while stating the sources of the author’s adaptation and inspiration from previous texts, an attempt has been made to answer the question of whether the author has included the previous texts in his text with intrusion, appropriation, and creativity, or whether with the least intrusion and appropriation, they have entered the text and remained a mere imitator? The research method in this paper is descriptiveanalytical and library; relying on research in this area. Examining the sources adapted by the author, it was concluded that the sources quoted by the author are the story of Prophet Yusuf (AS) in the Holy Quran, Ferdowsi’s Shahnameh, in the stories of Shah Fereydoun, and the story of Rostam and Esfandiar and also one of the anecdotes of Golestan Saadi. In general, the author has mostly taken a creative and intrusive approach to how to use these resources. As a result, his work can be a model for writers on how to use ancient literary texts and holy texts.