استعاره‌های شناختی: اساس فانتزی در افسانه‌های کودکانه

فانتزی تخیلی ترین گونۀ داستان است. در فانتزی نویسندگان با عبور از جهان واقع، جهانی ثانوی با قواعد نو خلق می کنند که سرشار از حوادث شگفت انگیز و موجودات خارق العاده است. صمد بهرنگی ازجملۀ نویسندگان حوزۀ ادبیّات کودک و نوجوان است که با استفاده از فانتزی، دنیای بزرگ سالی را با دنیای کودکی پیوند داده است. او با تکیه بر این شیوه، مفاهیمی از مسائل اجتماعی و فرهنگی و ایدئولوژیکی را برای مخاطب نوآموز خود به صورت ملموس تر بیان می کند. در این میان استعاره های شناختی، نقش مهمی در اینکه کودکان برخی مفاهیم و مضامین پیچیده و انتزاعی را بهتر درک کنند، برعهده می گیرند. مسئلۀ اصلی نوشتار پیش رو، بررسی فانتزی و بهره گیری آن از استعاره های شناختی در داستان های صمد بهرنگی بوده تا نشان دهد که او چگونه با استفاده از ابزارهای فانتزی و پیوند آن با استعاره های شناختی به تحلیل تجربیات زیستی و اجتماعی برای مخاطب کم تجربۀ کودک و نوجوان پرداخته است؛ در پژوهش حاضر که به شیوۀ توصیفی و تحلیل محتوای قیاسی انجام یافت نتایج ذیل به دست آمد: استعاره های مفهومی در داستان های فانتزی بهرنگی جمع گرایی و تناسب با شرایط و اعتقاد وی را به خواننده القا می کند. در مبحث استعاره های مفهومی تصویری بسامد طرح واره های حجمی و حرکتی در قالب الفاظ با طرح شاهد مثال هایی بیان شد و طرح وارۀ قدرتی مربوط به نوع تفکّر و موانع ستیزی بهرنگی و رسیدن به اهداف مورد نظر وی در داستان ها است. استعاره‌های ساختاری در داستان های بهرنگی، مقام نخست را دارند. بسامد استعاره های جهتی در داستان های فانتزی و واقعی بهرنگی یکسان است.

Cognitive Metaphors: the Basis of Fantasy in Children’s Myths(Case Study of Samad Behranghi Stories)

Fantasy is the most imaginative genre of story. In the imaginative stories, the writers create a secondary world with new rules by passing beyond real world and breaching the cumbersome rules and frameworks. These worlds include amazing events and fantastic creatures. Samad Behrangi is one of the writers of child and adolescent literature that he connects the adulthood world to childhood world by using fantasy. By emphasis on this style, he expresses the social, cultural and ideological issues for novice readers in tangible way. In this regard, cognitive metaphors play an important role in better perception of some complicated and abstract concepts by children. This article has tried to examine fantasy and cognitive metaphors used in fantastic stories of Samad Behranghi in order to depict how this author, thoughtful and interested in the children and adolescent training, has analyzed the biosocial experiences for less experienced child and adolescent readers using cognitive metaphors. This descriptive and deductive content analytical research showed that the conceptual metaphors in Behranghi’s stories imply collectivism and appropriation with socialism beliefs and conditions. Concerning the contextual metaphors, three volumetric, motor and power schemas were mentioned and power schema is related to thinking and eliminating obstacles by Behranghi in the considered goals in the story. The structural metaphors are in the first rank in his stories. The frequency of directional metaphors is the same in the fantasy and real stories