بررسی الگوی روایی داستان حمام بنفش صبحی مهتدی براساس نظریه تزوتان تودوروف

روایت شناسی مجموعه ای از احکام کلی دربارة ژانرهای روایی، نظام‎‌های حاکم بر روایت (داستان‎‌گویی) و ساختار پیرنگ است. توجّه به ساختار روایت ها و یافتن ساختاری مشترک و مشابه در این نوعِ ادبی یکی از پیامدهای ظهور فرمالیسم روسی و نظریات زبان‎‌شناسانه فردینان دوسوسور بود. ولادیمیر پروپ، با مطالعه ریخت شناسانه قصّه های پریان الگوی ساختاری این نوع از قصّه ها را به دست آورد؛ اما پس از آن تزوتان تودوروف اصطلاح روایت شناسی را به‎‌عنوان علم مطالعه گونه قصّه مطرح کرد و براساس آن ساختار داستان‎‌های «دکامرون» را مورد بررسی قرار داد. داستان های کهن و معاصر فارسی نیز براساس ساختار روایی تزوتان تودوروف قابل پژوهش و بررسی است. یکی از این داستان ها، حکایت حمام بنفش اثر فضل الله مهتدی است که در این پژوهش سعی بر آن شد براساس الگوی روایی تزوتان تودوروف بررسی شود. نتیجة این بررسی نشان داد که داستان حمام بنفش الگویی مشابه آنچه تودوروف مطرح کرد، دارد. ویژگی ها و مختصات هفت گانة الگوی تودوروف دارای نمونه هایی در متن داستان است. در ساختار زبانی، داستان براساس افعال به ویژه کنش های قهرمان داستان شکل گرفته است. از دیدگاه نحوی، داستان دارای یک پی رفت اصلی است که سایر پی رفت ها در درون آن قرار دارد. نحوه به‎‌کارگیری پی‌رفت ها نیز به‎‌صورت درونه گیری است؛ اما پی رفت‌های سوم تا نهم به‎‌صورت زنجیره ای در درون پی رفت اصلی قرار گرفته است. از دیدگاه وجوه روایتی نیز، وجه اخباری بسامد بیشتری دارد و زمان وقوع افعال و کنش ها نیز زمان گذشته است.

Examining the Narrative Pattern of the Story of Sobhi Mohtadi “Purple Bath “based on the theory of Tezutan Todorov

Narratology is a set of general rules about narrative genres, systems governing narrative (storytelling), and plot structure.The attention to the structure and finding a common and similar structure are the consequences of the emerging formalism and linguistic theories of Ferdinand de Saussure in this type of literature. Propp, obtained a structural model of fairy tales by studying the morphology of this type of story. But Todorov introduced the term narratology as the science of studying the variety of the story, according to which he examined the structure of Decameron’s stories. The ancient and contemporary Persian stories can also be researched based on the narrative structure of Todorov. One of these stories is “the Purple Bath” by Mohtadi, which was tried to review based on the narrative model of Todorov in this study. The results of this study showed that this story has a pattern similar to that of Todorov was raised. The seven characteristics of Todorov model have examples in the text of the story. In the linguistic structure, the story has formed on the basis of verbs, especially the actions of the protagonist. From a syntactic point of view, he has a main sequence in which other sequences are located in it. How to use pirouettes is also in the form of internalization. But the third to ninth sequences are in a chain within the main sequence. Also in this story, the informative aspect is more frequent and the time of occurrence of verbs is the past tense.