بررسی داستان «افشین و بودلف» در تاریخ بیهقی بر مبنای ساختار نمایش‌نامه

تاریخ بیهقی از جنبه روایتی، نقل حکایت تاریخی، عبرت انگیزی، توصیف و... یکی از آثاری است که قابلیت ها و بن مایه های تصویری و دراماتیک دارد. این کتاب در یک نگاه، داستانی با روایت تاریخی در توالی زمان است و هر یک از حکایت های آن، ساختار داستانی منسجمی دارد. بافت قوی داستان افشین و بودلف و توصیف های دقیق در فضای روایت، با ارائه زمان و مکان مشخّص در پنج پرده، به تصویر نمایشی گرایشی آشکار دارد. شخصیّت های این داستان به شیوه های گوناگونی از راه کنش و گفت وگو معرّفی می شوند و مخاطب با خصوصیّات ظاهری و رفتار آن‌ها آشنا می شود. بیهقی در این حکایت با عینیت و برون گرایی در توصیف، کنش‌مندی روابط، تصویری‌ساختن موقعیت ها، فضاها و گفت وگوها، جذّابیت بصری و عاطفی، جدال های مکرّر شخصیّت های داستانی و...، بخشی از استعدادها و توانمندی های نگارشی خود را در فرایند تبدیل به آثار نمایشی نشان می دهد و این امکان را برای نمایش نامه نویس فراهم می کند تا با اقتباس از این داستان، به ارائه شیوه تصویری و ارائۀ نمایشی چندپرده ای بپردازد.

The Study of Story of “Afshin and Bodelaph” in Bayhaqi’s History Based on the Structure of the Play

Bayhaqi’s History, in term of the narration of historical anecdote, instructive description, etc. is one of the works that has visual and dramatic capabilities and themes. At first glance, this book is a story with a historical narration in the sequence of time, and each of its anecdotes has a coherent structure. The strong texture of the story of “Afshin and Bodelaph”and the detailed descriptions in the narrative space, by presenting a specific time and place in five acts, have a clear tendency towards the dramatic image. The characters of this story are introduced in various ways through action and dialogue, and the audience becomes acquainted with their physical characteristics and behavior. In this anecdote, Beyhaqi with objectivity and extraversion in describing, activating relationships, visualizing situations, spaces and conversations, visual and emotional attractiveness, frequent debates of fictional characters, etc., show some of his talents and abilities in the process of turning into dramatic works, and allows the playwright to adapt the story to present a visual style and a multiact play.