بررسی نسبت زبان و قدرت در داستان عاشقیت در پاورقی براساس نظریه قدرت میشل فوکو

قدرت ازنظر میشل فوکو، متفکّر سرشناس فرانسوی، آن قدر نافذ است که می تواند بسیاری از ساحت های زندگی انسان را تحت‌الشّعاع قرار دهد. این نفوذ حتّی در زبان متون ادبی نیز راه می یابد و خود را در قالب استعاره‌ها، نشانه ها و نماد ها نشان می دهد. داستان عاشقیت در پاورقی نوشته مهسا محب علی، ازجمله داستان های تکنیک محور و فرم گرا است که آشنایی نویسنده با رویکردهای فلسفی و همچنین تبحّر وی در حوزه داستان‌نویسی را نشان می دهد؛ ازجمله چالش‌برانگیزترین نکات موجود در متن، وجود تصویری نه‌چندان مطلوب از شخصیّت زن داستان است. باوجود زن بودن راوی و نویسنده، برای مخاطب این پرسش پدید می آید که چرا چنین انگاره ای از زن داستان تصویر شده است. در پژوهش حاضر براساس نظریه قدرت میشل فوکو می توان به نفوذ قدرت مردانه در زبان داستان اشاره داشت؛ البتّه با طرح مفاهیمی همچون بدن معترض و عصیان گر و همچنین برخی دیدگاه های نیچه، ازجمله اخلاق اربابان و بردگان، نشان داده می شود که برخی تصاویر به‌ظاهر شکننده از زن، خود نوعی تمهید برای تقابل با زبان مردانه است؛ امّا درنهایت می توان اثبات کرد که این داستان ازجمله مصادیق انضمامی نظریه قدرت میشل فوکو است؛ زیرا قدرت مردانه در بسیاری از عناصر زبانی داستان نفوذ کرده و آن را تحت تاثیر قرار داده است.

Examining the Relationship Between Language and Power in Lyrical Story in a Footnote According to Michel Foucault’s Theory of Power

According to the French thinker Michel Foucault, power is so pervasive that it can overshadow many areas of human life. This influence penetrates even in the language of literary texts and it manifests itself in the form of metaphors, signs and symbols. Lyrical Story in a Footnote is written by Mahsa Mohebbali is one of the stories of techniqueoriented and formbased, which shows the author’s familiarity with philosophical approaches and also his mastery in the field of storytelling. But one of the most challenging points in the text is the nondesirable image of the female character in the story. Despite the femininity of the narrator and the writer, the question arises as to why such an idea is portrayed by the female character in the story? In the present study, based on Michel Foucault’s theory of power, one can point to the penetration of masculine power in the language of the story. Of course, the concepts such as the protesting and rebellious bodies, as well as some of Nietzsche’s views, such as the ethics of masters and slaves, show that some seemingly fragile images of women are themselves are in opposition to masculine language, but in the end it can be proved that this story is one of the concrete examples of Michel Foucault’s theory of power: because masculine power is present in many linguistic elements. They have penetrated and overshadowed it.