بررسی تطبیقی مولّفه‌های داستان «گوتیک» در نقاب مرگ سرخ آلن‌پو و عزاداران بیَل ساعدی

ادبیّات داستانی «گوتیک»، گونه ای از داستان نویسی است که بر مبنای هنر معماری و مجسّمه سازی گوتیک در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم میلادی و دوران پیش رمانتیسم به وجود آمد. این ژانر ادبی بر مسائل روحی و احساسی انسان، آیین های مذهبی، حیوانات افسانه ای، فضاسازی وحشت انگیز و اوج گیرنده و جنبه های هراس و اضطراب ذهن آدمی استوار است. این شیوه در داستان‌نویسی ایرانی، کم‌وبیش مورد استفادۀ برخی نویسندگان همچون «غلامحسین ساعدی» قرار گرفته‌است. وی بر جنبه های روانی انسان و عمق احساسات آدمی تاکید دارد. از این منظر می توانیم به دنبال ریشه های ادبیّات گوتیک غربی، در داستان های مدرن وی باشیم. در پژوهش حاضر، به روش توصیفی – تحلیلی و بر اساس مولّفه ها و عناصری که در شیوۀ نوشتاری داستان گوتیک «نقاب مرگ سرخ» نوشته ادگار آلن پو به کار گرفته شده‌است، به بررسی این مولّفه ها و عناصر در مجموعه‌داستان عزاداران بیَل نوشتۀ ساعدی پرداخته و این نتیجه حاصل شده‌است که ساعدی اغلب مولّفه های موجود در داستان «نقاب مرگ سرخ» را اعم از «مرگ» به‌عنوان مضمون اصلی و دیگر عوامل، همچون: «بیگانه»، «تاریکی»، «صدا» و «خون» به عنوان عوامل تقویت کنندۀ «گوتیک»، در ایجاد فضایی رعب آور و هراس انگیز، به شیوه ای متفاوت و خلّاقانه به‌کار برده‌است.

The Comparative Study of “Gothic” Fiction Components in the Mask of the Red Death and ‘Azadaran e Bayal’ of Saedy

Gothic fiction literature is a kind of story writing based on the art of Gothic architecture sculpture created before Romanticism in the late of 18th and at the beginning of 19th centuryA.D. This literary genre is based on human’s mental and emotional problems, religious ceremonies, legendary animals, quite horrific atmosphere, and the aspects of phobia and anxiety of the human mind. This Persian method of writing has been used by some writers like ‘Gholam Hosein Saedi’. He has emphasized on the mental aspects of human and his depth of emotions. Accordingly, we can search for the roots of western Gothic literature in his modern fictions. In this research, the components and elements of fiction ‘Azadaran Bayal’ by Saedi have been investigated based on the components or elements which have been used in the Gothic fiction, ‘The Mask of the Red Death’ by Edgar Allan Poe, and it is determined that many elements existing in the fiction of ‘The Mask of the Red Death’ such as ‘death’ as the main tem and other elements like ‘exotic’, ‘darkness’, ‘voice’, and ’blood’, as strong Gothic elements, are used by ‘Saedi’ in creating a formidable and awful atmosphere with a different creative method.