متن‌پژوهی ادبی داستان‌های صادق چوبک با رویکرد به کاربرد عناصر تکراری موتیف انسان و جهان

یکی از ابزارهایی که در نقد و تحلیل جنبه های محتوایی و ساختاری آثار ادبی کاربرد مهم و کمابیش جدیدی دارد، بحث موتیف یا انگاره یا دانش بن مایه است. شناخت این ابزار که از اصطلاحات رایج در هنر و ادبیّات فارسی است، به علّت خصلت برانگیزندگی و تکرارشوندگی آن از مقوله های مهمّ ادبی به شمار می رود. در پژوهش حاضر سعی شده است، ازمنظر کاربرد موتیف و تبیین جایگاه و کارکردهای آن، آثار صادق چوبک از داستان نویسان دهۀ 1320 بررسی شود؛ زیرا در مجموعه آثار او به عناصری همچون زنجیر، ترس، دشمن ستیزی، خسّت، سرما و یخبندان، توسری خوردن، فقر و... بر می خوریم که در حلقۀ موتیف قرار می گیرند و تکرار می شوند و نویسنده در ورای آن تکرار، مقاصد ذهنی خویش را به مخاطب القامی کند و می خواهد با آوردن آن بن مایه، به حلّ مشکلات جامعه بپردازد؛ همچنین پس از بیان مقدّمه ای دربارۀ نویسنده و انواع موتیف، بر آنیم تا فرایند این عناصر معنادار را که نشان دهنده احساس و دغدغه و جهان بینی نویسند گان است، در دو بُعد انسان و جهان نشان دهیم.

Literary Textual Study of Sadegh Chubak’s Stories with an Approach to the Use of Repetitive Elements of Human and World Motifs

One of the elements that has an important and relatively new application in criticism and the analysis of content and the structural aspects of literary works is the discussion of motif or idea or knowledge of theme. The recognition of this element which is a common term in Persian art and literature, is one of the important literary categories due to its motivating and reproducibility nature. In this research, an attempt has been made to examine the works of Sadegh Chubak, one of the novelists of the 1320s, from the perspective of using the motif and explaining its position and functions; because in the collection of his works, we encounter the elements such as chains, fear, hostility, stinginess, cold and frost, tossing, poverty, etc., which are placed in the field of motifs and they are repeated and beyond that repetition, the author inspires his mental intentions to the audience and he wants to solve the problems of the society by bringing that theme. Also, after mentioning the introduction about the author and the types of motifs, we will try to show the process of these meaningful elements, which express the feelings, concerns and worldviews of the authors, in two dimensions: human and world.